Kiến nghị nâng mức hỗ trợ chi phí cho nghiên cứu và phát triển

Hiện Bộ KH&ĐT đang lấy ý kiến góp ý Dự thảo Nghị định về thành lập, quản lý và sử dụng Quỹ Hỗ trợ đầu tư. Quỹ này nhằm thu hút nhà đầu tư chiến lược, hỗ trợ doanh nghiệp trong nước rót vốn vào một số lĩnh vực mới nổi theo hướng xanh (chip, bán dẫn, điện gió ngoài khơi) trong bối cảnh Việt Nam áp thuế tối thiểu toàn cầu từ đầu 2024.

Góp ý cho dự thảo này, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, Điều 16 của dự thảo đang quy định hỗ trợ tối đa lên đến 50% chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) của doanh nghiệp.

Nhằm bảo đảm tính lan toả trong nền kinh tế, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc bổ sung quy định hỗ trợ ở mức cao hơn, lên 75%, trong trường hợp doanh nghiệp thuê một đơn vị của Việt Nam để thực hiện hoạt động R&D, như một trường đại học, viện nghiên cứu.

"Cơ chế này sẽ khuyến khích các doanh nghiệp cộng tác chặt chẽ hơn với các cơ sở nghiên cứu trong nước, từ đó giúp nâng cao năng lực cho các đơn vị này, lan toả đến sự phát triển khoa học công nghệ của Việt Nam", VCCI nêu.

VCCI cũng kiến nghị hỗ trợ chi phí đầu tư tài sản cố định. Điều 17 của Dự thảo quy định về việc hỗ trợ chi phí đầu tư tài sản cố định với tỷ lệ hỗ trợ có thể lên đến mức cao nhất 40%. Sau khi được Nhà nước hỗ trợ, tài sản này, gồm cả động sản và bất động sản, vẫn thuộc sở hữu của doanh nghiệp. Điều kiện để được hỗ trợ là doanh nghiệp phải cam kết tài sản đó được sử dụng cho hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực công nghệ cao ít nhất 3 năm.

Do đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc việc phân loại mức hỗ trợ theo loại tài sản là động sản hay bất động sản. Theo đó, nếu doanh nghiệp đầu tư tài sản cố định là bất động sản (công trình gắn liền với đất) thì mức hỗ trợ có thể cao hơn trường hợp tài sản cố định là động sản (như máy móc, thiết bị).

Theo VCCI, chính sách này sẽ khiến các doanh nghiệp có thêm động lực sản xuất kinh doanh tại Việt Nam thay vì chuyển sản xuất sang nước khác.

Về hỗ trợ chi phí đầu tư hệ thống hạ tầng xã hội, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc mở rộng diện hỗ trợ. Cụ thể, bổ sung nhà ở dành cho công nhân, người lao động vào diện các công trình được hỗ trợ. Cân nhắc bổ sung một số loại hạ tầng kỹ thuật dùng chung cho dự án, người lao động và cư dân xung quanh. Ngoài chi phí đầu tư ban đầu, cân nhắc hỗ trợ một phần chi phí vận hành, bảo dưỡng các công trình này.

Liên quan đến hỗ trợ chi phí chuyển đổi năng lượng, kinh tế tuần hoàn, VCCI đề xuất cơ quan soạn thảo cân nhắc bổ sung thêm một số hình thức hỗ trợ chi phí lắp đặt và vận hành điện mặt trời mái nhà, các trụ điện gió. Chi phí lắp đặt và vận hành các công trình tái chế, tái sử dụng chất thải rắn, nước thải, khí thải, nhiệt lượng, các biện pháp ngăn bụi, tiếng ồn… Chi phí chuyển đổi phương tiện giao thông từ nhiên liệu hóa thạch sang loại thân thiện với môi trường.

Ngoài ra, VCCI kiến nghị hỗ trợ chi phí một số loại bảo hiểm bắt buộc, bắt buộc mua bảo hiểm, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.

Về quy trình hỗ trợ, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu cơ chế Nhà nước cam kết hỗ trợ đầu tư cho toàn bộ thời gian hoặc một số năm xác định trước của dự án, không phụ thuộc vào phân bổ ngân sách từng năm hay việc xin hỗ trợ của các doanh nghiệp khác.

Khi đó, nhà đầu tư sẽ yên tâm đưa số tiền hỗ trợ này vào các tính toán trước khi quyết định đầu tư, từ đó sẽ có tác động thu hút đầu tư. Việc chi trả tiền hỗ trợ đầu tư vẫn được thực hiện từng năm, nhưng lúc này tiền hỗ trợ chỉ phụ thuộc vào việc nhà đầu tư có thực hiện đúng phần nghĩa vụ của họ, chứ không phụ thuộc vào phân bổ ngân sách hay các doanh nghiệp khác.