Đặc sản miền Tây: Cây dại mọc ven rào, giá hơn 65.000 đồng/kg

Miền Tây sông nước không chỉ trù phú cá tôm, cây trái sum suê mà còn hiện hữu những loài rau dại mang hương vị thơm ngon, độc đáo. Trong đó, lá cách - cái tên nghe vừa lạ vừa quen, mộc mạc len lỏi ven bờ rào, kênh mương, bờ suối. Nay trở thành nguyên liệu món ăn dân dã, giàu dinh dưỡng, góp phần lưu giữ hồn cốt, bản sắc đậm đà của ẩm thực quê miền Tây.

Bà Kim Thị Sa Ral tất bật hái lá cách đem bán ra chợ bán.

Cây cách, ở một số địa phương còn gọi là vọng cách, là loài cây gỗ nhỏ, vươn cao từ 2 đến 3 mét. Loài cây này thích nghi với nhiều điều kiện, có thể sống trên đất phèn, đất pha cát, hay những vùng ẩm ướt ven suối, đê, bờ sông, bờ rào… Thân chịu được nắng gắt, khô hạn, vì thế lá cách từ lâu đã trở thành loại “rau” dân dã, cung cấp nguồn thực phẩm quen thuộc cho người dân miền sông nước.

Bà Kim Thị Sa Ral (người dân tỉnh Vĩnh Long) cho biết, bà thường đi hái lá cách để bán. Loại lá này khá dễ tìm, trung bình mỗi buổi bà hái được khoảng 5kg mang ra chợ Trà Vinh bán với giá từ 38.000 đến 40.000 đồng/kg. Nếu bán cho các chủ vựa rau củ thì giá thấp hơn, chỉ khoảng 30.000 đến 35.000 đồng/kg, nhưng phải đáp ứng số lượng lớn để cung ứng cho các chợ đầu mối nông sản tại TP Hồ Chí Minh.

Người miền Tây có thói quen chỉ thu hoạch những lá cách non, bởi đây là phần ngon nhất, thường được dùng để chế biến nhiều món ăn dân dã gắn liền với đời sống thôn quê. Lá cách khi ăn có vị bùi bùi, thoáng chút đắng nơi đầu lưỡi, nhưng lại ngọt hậu, để lại dư vị khó quên cho thực khách. Chính sự hòa quyện giữa đắng và ngọt ấy đã làm nên nét đặc trưng của loại rau này, khiến ai một lần thưởng thức đều nhớ mãi. Ngoài ra, những lá non mơn mởn sau khi rửa sạch còn được dùng làm rau sống ăn kèm với nhiều món ăn dân dã khác, tạo nên sự hài hòa về hương vị.

Lá cách đặc biệt hợp với thịt bò. Thịt bò được cắt miếng vừa ăn, ướp gia vị, phi hành tỏi cho vàng thơm rồi cho thịt vào xào săn. Riêng lá cách thái mỏng, nêm chút muối, đường, bột ngọt, đảo nhanh tay cùng thịt bò là đã có ngay món xào dân dã mà đậm đà. Lá cách bùi bùi, hơi đắng nơi đầu lưỡi nhưng lại ngọt hậu, hòa quyện với vị ngọt mềm của thịt bò, khiến ai đã một lần thưởng thức cũng đều thích mê.

Lá cách xào thịt bò, món ngon dân dã chinh phục khẩu vị bao người.

Không chỉ là một loại lá ngon, lá cách còn rất dễ trồng. Chỉ cần dâm cành, cây đã bén rễ, sinh trưởng nhanh mà không tốn nhiều công chăm sóc. Hiện nay, một số nông hộ ở miền Tây đã bắt đầu trồng lá cách theo mô hình, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường. Loại rau dân dã này có thể thu hoạch quanh năm, vừa góp phần làm phong phú ẩm thực, vừa mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân.

Chị Thạch Thị Ngọc Thuận (tiểu thương rau củ quả ở chợ Trà Vinh) cho biết, ngoài công việc buôn bán hằng ngày, chị còn trồng gần 1 công cây cách xen kẽ trong vườn dừa để tăng thêm thu nhập.

“Chỉ cần bón ít phân chuồng, phân hữu cơ, cây phát triển rất nhanh, lá non ra liên tục, thu hoạch đều đặn để bỏ mối cho các vựa nông sản ở chợ Bạch Đằng, rồi đưa lên tiêu thụ tại các thành phố lớn. Nhờ vậy, mỗi tháng tôi có thêm nguồn thu nhập từ 3 đến 4 triệu đồng chỉ riêng từ việc bán lá cách”, chị Thuận chia sẻ.

Chị Thạch Thị Ngọc Thuận, tiểu thương rau củ quả tại chợ Trà Vinh bên rổ lá cách.

Hiện nay, trên thị trường, lá cách không còn xa lạ khi được bày bán phổ biến ở các chợ địa phương lẫn nhiều chợ tại các thành phố lớn. Ngay cả trên các sàn thương mại điện tử, loại rau dân dã này cũng được rao bán với giá dao động từ 65.000 đến 70.000 đồng/kg.

Một số vựa nông sản ở chợ Bạch Đằng (phường Trà Vinh, tỉnh Vĩnh Long) cho biết, lá cách thường được thu mua để đưa lên chợ đầu mối Thủ Đức và Hóc Môn, nhờ nhu cầu lớn từ các nhà hàng, quán ăn. Điều đó cho thấy, từ loại rau mọc dại ven rào, lá cách nay đã trở thành nguồn hàng được thị trường ưa chuộng, tiêu thụ đều đặn.