11 Hiệp hội kiến nghị Thủ tướng xem xét bất cập tại Dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật Bảo vệ môi trường

Hiện Bộ Tài nguyên Môi trường gấp rút hoàn thiện trình Chính phủ Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ Môi trường 2020. Dự thảo ngày 5/10 là phiên bản chỉnh lý sửa đổi sau buổi họp thẩm định tại Bộ Tư pháp ngày 27/9.

Theo đánh giá của các hiệp hội, Dự thảo lần này đã có nhiều sửa đổi so với Dự thảo trước đó. Tuy nhiên, sau khi nghiên cứu kỹ, các doanh nghiệp (DN) và chuyên gia của các Hiệp hội thấy vẫn còn khá nhiều nội dung lớn không phù hợp với các luật hiện hành và điều kiện thực tiễn Việt Nam.

Các hiệp hội cho rằng, những nội dung này không chỉ gây khó khăn cho doanh nghiệp, cho phát triển đất nước mà đặc biệt là phát sinh thủ tục hành chính. Do đó, cần làm rõ cơ sở pháp lý ở một số nội dung đúng như báo cáo thẩm định của Bộ Tư pháp đã nêu.

Trong thư gửi Thủ tướng, 11 hiệp hội đề nghị Chính phủ xem xét rà soát kỹ nội dung Dự thảo này để Nghị định hướng dẫn chi tiết không được đưa ra những điều nằm ngoài quy định của Luật Bảo vệ môi trường, không tạo mâu thuẫn với các văn bản pháp luật khác.

Bộ Tư pháp cần thẩm định lại toàn bộ các nội dung còn chưa đúng, chưa phù hợp với các quy định pháp luật và thực tiễn. Các nội dung nêu trong Báo cáo thẩm định ngày 6/10/2021 đã được Dự thảo điều chỉnh hay chưa, hoặc có thêm điểm mới nào chưa phù hợp.

Cũng theo các hiệp hội, Dự thảo cần tuân thủ đúng ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Lê Văn Thành tại công văn số 6739/VPCP-NN ngày 22/9/2021 “bảo đảm phù hợp với thực tiễn và công tác quản lý nhà nước về môi trường nhưng hạn chế tối đa tác động tiêu cực đến hoạt động sản xuất- kinh doanh”, cũng như các Nghị quyết của Chính phủ để không làm tăng thêm quy định hành chính và thủ tục hành chính đối với DN.

Trong thư, 11 hiệp hội cũng đưa ra 6 góp ý, đề xuất cụ thể và quan trọng đối với Dự thảo.

Thứ nhất, cần đơn giản, minh bạch hóa thủ tục cấp giấy phép môi trường (GPMT) và chuyển sang hậu kiểm thay vì chỉ tiền kiểm. Lý do thủ tục cấp GPMT trong Dự thảo rất phức tạp, phát sinh nhiều thủ tục hành chính, không rõ ràng, rất dễ tạo cơ chế xin- cho ảnh hưởng đến môi trường đầu tư- kinh doanh tại Việt Nam. Trong khi đó, không đạt được mục đích bảo vệ môi trường tốt hơn. Do chỉ dựa vào tiền kiểm nên không có nhiều hiệu quả quản lý.

Thứ hai, cần sửa đổi hoặc bãi bỏ những quy định không phù hợp với thực tiễn Việt Nam, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường đầu tư-kinh doanh và hoạt động của DN.

Ví dụ như quy định về khoảng cách an toàn với khu dân cư áp dụng với cả doanh nghiệp đã hoạt động từ trước. Nếu có dân đến ở gần thì doanh nghiệp phải di dời, nhưng chi phí di dời do ai trả thì không đề cập. Điều này mâu thuẫn với Luật Đầu tư và không phù hợp với thực tiễn.

Thứ ba, bãi bỏ việc thành lập Văn phòng hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (EPR) và Hội đồng EPR do không đề cập hay quy định trong Luật Bảo vệ môi trường 2020, không có cơ sở pháp lý. Quy định này làm tăng biên chế bất hợp lý. Quy chế hoạt động có nhiều điểm trái với các Luật hiện hành. Báo cáo thẩm định của Bộ Tư pháp ngày 6/10/2021 cũng nêu rất rõ quan ngại về Văn phòng EPR và Hội đồng EPR do những điểm nêu trên.

Thứ tư, cần phải bổ sung khung pháp lý và khung pháp lý phải rõ ràng nhằm quản lý “đóng góp tài chính để tái chế bao bì, sản phẩm và xử lý chất thải”. Các quy định trong Dự thảo sử dụng khoản đóng góp này là không đúng mục đích và trái luật.

Thứ năm, điều chỉnh tỷ lệ tái chế bắt buộc để tái chế sản phẩm, bao bì, tỷ lệ đóng góp tài chính để xử lý chất thải cho phù hợp dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn Việt Nam. Không để mức quy định thiếu phù hợp, chưa rõ cơ sở khoa học, thiếu công bằng, phí chồng phí, gây khó khăn cho DN, tăng giá thành sản phẩm ảnh hưởng đến đời sống nhân dân.

Các hiệp hội đề nghị bỏ yêu cầu nhà sản xuất, nhập khẩu phải thu gom và tái chế đạt một tỉ lệ nhất định hay đóng góp tái chế cho sản phẩm/bao bì tự phân hủy sinh học (bởi chúng không có hại với môi trường) hoặc sản phẩm/bao bì có giá trị thương mại khi hết thời gian sử dụng như thiết bị kim loại, ô tô, xe máy cũ (bởi không tự thu gom được do người sở hữu thường bán chứ không thải bỏ).

Thứ sáu, lùi lộ trình thực hiện đóng góp tái chế đến tháng 1/2025 để có thời gian xây dựng công nghiệp tái chế chuẩn bị sẵn sàng cho việc áp dụng được khả thi, đồng thời giúp các doanh nghiệp có thời gian phục hồi sau đại dịch COVID-19.