Đề xuất loạt giải pháp đột phá 'tiếp sức' cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Tháo gỡ những khó khăn cố hữu

Trong bối cảnh nền kinh tế đối mặt nhiều thách thức, việc khơi thông nguồn lực, nhất là vốn và các cơ chế hỗ trợ cho khối doanh nghiệp nhỏ và vừa – vốn được xem là "xương sống" của nền kinh tế – được đặc biệt quan tâm.

Tại diễn đàn "Kinh tế mới Việt Nam (VNEF) lần thứ ba với chủ đề: Sức bật kinh tế Việt Nam từ nội lực đến chuỗi giá trị toàn cầu" ngày 2/10 tại Hà Nội, TS Nguyễn Văn Thân - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME) đã khẳng định vai trò then chốt của dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong việc tạo ra cú hích cho doanh nghiệp trong nước.

"Thực tế đã chứng minh, ngay cả Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, cũng khó có thể đạt được thành công như hiện nay nếu không có dòng vốn hỗ trợ cùng kinh nghiệm lâu đời từ các nhà đầu tư FDI", ông Thân nhấn mạnh.

Theo Chủ tịch VINASME, FDI không chỉ là nguồn lực tài chính, mà còn là kênh lan tỏa tri thức, công nghệ và kinh nghiệm quản trị. Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra một thực trạng đáng tiếc: doanh nghiệp Việt vẫn chưa chủ động tham gia sâu vào chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp FDI, thậm chí bỏ lỡ cả những khâu sản xuất đơn giản mà hoàn toàn có đủ khả năng đảm nhận.

Bên cạnh đó, ở thị trường quốc tế, tiềm năng vẫn còn bỏ ngỏ. "Châu Âu là thị trường khổng lồ trị giá cả nghìn tỷ USD, nhưng Việt Nam mới chỉ khai thác được khoảng 2% dung lượng, dù có nhiều ưu đãi từ Hiệp định EVFTA. Thay vì loay hoay ở các thị trường quen thuộc với kết quả hạn chế, doanh nghiệp cần mạnh dạn bước ra sân chơi lớn", ông Thân khuyến nghị.

Để tháo gỡ những khó khăn cố hữu, Chủ tịch Nguyễn Văn Thân đã đưa ra một loạt kiến nghị cụ thể.

Về tiếp cận vốn, cần thay đổi tư duy trong hoạt động tín dụng, theo đó "coi tín chấp là chính, thế chấp chỉ là phụ". Để hiện thực hóa điều này, cần cải thiện mạnh mẽ cơ chế bảo lãnh tín dụng và mở đường cho các mô hình cho vay mới.

"Những nền tảng như MoMo hay Misa đã triển khai hoạt động cho vay. Vậy tại sao chúng ta không chính thức hóa, tạo cơ chế để họ tham gia sâu hơn, cấp vốn nhanh chóng, chi phí thấp cho doanh nghiệp nhỏ và vừa?", ông Thân đặt câu hỏi.

Về chính sách thuế, đối với các doanh nghiệp có doanh thu dưới 1 tỷ đồng/năm, cần có cơ chế nộp thuế ưu đãi hơn nữa để khuyến khích các hộ kinh doanh cá thể chuyển đổi thành doanh nghiệp, tạo tác động lan tỏa tích cực cho nền kinh tế.

Về hỗ trợ quản trị, Nhà nước cần có chính sách ưu đãi cho các doanh nghiệp chuẩn bị thành lập và tăng cường các chương trình đào tạo quản trị, hỗ trợ tài chính để giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển bền vững.

Xây dựng hệ thống xếp hạng tín nhiệm quốc gia

Đồng quan điểm về bài toán vốn, ông Nguyễn Việt Cường - Chuyên gia tài chính, Phó Chủ tịch công ty Chứng khoán KAFI đã cung cấp những con số đáng suy ngẫm. Với khoảng 6 triệu đơn vị kinh doanh, bao gồm doanh nghiệp và hộ kinh doanh, nhu cầu vốn hàng năm lên tới 5 triệu tỷ đồng. Tuy nhiên, có đến 95% nguồn vốn này đến từ vay ngân hàng, trong khi kênh trái phiếu và cổ phiếu chỉ chiếm 5%.

"Sự mất cân đối này đến từ đâu? Đó là do 'khẩu vị' của bên cho vay, họ cần sự an toàn mà tài sản thế chấp là thứ an toàn nhất. Trong khi đó, uy tín, công nghệ cốt lõi hay thương hiệu của doanh nghiệp nhỏ và vừa lại chưa được định giá đúng mức", ông Cường phân tích.

Để giải quyết vấn đề tận gốc, ông Cường đề xuất một giải pháp mang tính chiến lược: hình thành một hệ thống xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp nhỏ và vừa tầm quốc gia.

"Khi có một hệ thống xếp hạng tín nhiệm minh bạch và hiệu quả, các nhà cung cấp vốn có thể dễ dàng nhìn vào mức tín nhiệm AAA hay BB của một doanh nghiệp để quyết định mức độ và hình thức cấp vốn. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn dễ dàng hơn mà còn tạo động lực để họ minh bạch hóa thông tin, nâng cao năng lực quản trị", ông Cường kỳ vọng.

Những kiến nghị trên được kỳ vọng sẽ là những gợi mở quan trọng cho các nhà hoạch định chính sách, nhằm tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi, "tiếp sức" cho cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa bứt phá, trở thành động lực tăng trưởng vững chắc cho kinh tế Việt Nam trong giai đoạn mới.