Xuất khẩu thủy sản bứt phá trong thách thức

Xuất khẩu cán mốc 8,33 tỷ USD

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP) cho biết, bức tranh xuất khẩu thủy sản 9 tháng đầu năm 2025 ghi nhận nhiều điểm sáng ấn tượng trước những biến động của thị trường toàn cầu. Lũy kế đến hết tháng 9, toàn ngành đã mang về 8,33 tỷ USD, tăng 15,5% so với cùng kỳ năm ngoái.

Phân tích cơ cấu sản phẩm, bà Lê Hằng - Phó Tổng Thư ký VASEP cho biết tôm và cá tra tiếp tục là hai "đầu tàu" dẫn dắt tăng trưởng.

Tôm tiếp tục khẳng định vị thế "quán quân" với kim ngạch 9 tháng đạt hơn 3,38 tỷ USD, tăng trưởng vượt bậc 20,3%. Động lực chính đến từ nhu cầu ổn định tại các thị trường lớn như Mỹ, Nhật Bản, EU và sự gia tăng đơn hàng từ các thị trường trong khu vực.

Cá tra cũng ghi nhận sự trở lại mạnh mẽ với tổng kim ngạch xuất khẩu đạt hơn 1,6 tỷ USD, tăng gần 10%. Sự phục hồi nhu cầu từ Trung Quốc, Mỹ và một số nước Trung Đông đã củng cố vững chắc vị thế của cá tra Việt Nam.

Các nhóm hàng khác cũng tăng trưởng ấn tượng, gồm cá biển khác, mực – bạch tuộc, nhuyễn thể có vỏ. Ngược lại, cá ngừ là điểm trầm duy nhất khi giảm nhẹ 3,2%.

Cũng theo bà Lê Hằng, bức tranh thị trường 9 tháng qua cho thấy sự dịch chuyển đáng kể. Điểm sáng lớn nhất đến từ các thị trường châu Á, dẫn đầu là Trung Quốc và Hồng Kông với kim ngạch 1,76 tỷ USD, tăng tới 32,1%. Nhu cầu lớn và chi phí logistics thuận lợi đã biến đây trở thành thị trường nhập khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam. Đáng chú ý, Hàn Quốc cũng nổi lên là thị trường bứt phá với mức tăng gần 50% trong tháng 9.

Trong khi đó, thị trường Mỹ có dấu hiệu chững lại khi giảm hơn 6% trong tháng 9. Dù lũy kế 9 tháng vẫn tăng 6,8%, đạt 1,41 tỷ USD nhưng những bất ổn về thuế chống bán phá giá (CBPG) và yêu cầu khắt khe từ Đạo luật Bảo vệ động vật có vú biển (MMPA) đang gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp.

Các thị trường truyền thống khác như Nhật Bản và EU duy trì đà tăng trưởng ổn định, lần lượt đạt 1,27 tỷ USD - tăng 15,6% và 885 triệu USD - tăng 13,3%. Ngoài ra, ASEAN và Trung Đông đang nổi lên như những "cửa ngách" đầy tiềm năng với tốc độ tăng trưởng cao.

Đối diện loạt rào cản thương mại phía trước

Tuy nhiên, theo bà Lê Hằng, ngành thủy sản Việt Nam đang đối diện với hàng loạt thách thức. Trong đó, thuế chống bán phá giá và thuế đối ứng tại Mỹ và một số thị trường đang bào mòn lợi nhuận của doanh nghiệp. Thẻ vàng IUU của EU vẫn là một rào cản lớn, ảnh hưởng đến uy tín và chi phí xuất khẩu. Áp lực từ Đạo luật MMPA của Mỹ gây khó khăn cho các sản phẩm hải sản khai thác. Sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ như Ấn Độ, Ecuador, Thái Lan, Indonesia ngày càng gia tăng.

Để duy trì đà tăng trưởng, các chuyên gia khuyến nghị các doanh nghiệp cần tập trung vào ba hướng chiến lược. Thứ nhất, theo sát diễn biến thị trường bằng việc kịp thời điều chỉnh kế hoạch kinh doanh để ứng phó với các rào cản thương mại mới. Thứ hai, giữ vững thị phần tại các thị trường truyền thống, đồng thời đẩy mạnh khai thác các thị trường ngách tiềm năng như ASEAN, Trung Đông.

Thứ ba, tập trung vào các sản phẩm chế biến sâu, đáp ứng tiêu chuẩn cao về an toàn, chất lượng và truy xuất nguồn gốc để cạnh tranh bền vững.