'Giải mã' những trận hải chiến đẫm máu làm thay đổi lịch sử thế giới

Trong cuốn Influence of Sea Power Upon History 1660–1783 (Ảnh hưởng của các cường quốc biển tới lịch sử nhân loại 1660–1783), ấn hành năm 1890, nhà sử học người Mỹ, Thomas Mahan đã cảnh báo về mối đe dọa an ninh hàng hải đối với hòa bình của nhân loại, đặc biệt là từ "chủ nghĩa bá quyền trên biển" và lịch sử nhân loại cũng đã chứng kiến không ít những cuộc chiến hao người tốn của ngay trên mặt nước đại dương.

Trong khi hầu hết các cuộc chiến tranh diễn ra trên đất liền thì lại có những trận hải chiến bất phân thắng bại, đẫm máu, tác động sâu sắc đến lịch sử nhân loại. Những cuộc chiến này phục vụ cho những tham vọng lớn hơn mang tính bá quyền trên biển vô cùng hao người tốn của.

Ví dụ, trận hải chiến Jutland diễn ra năm 1916 là một ví dụ. Đây là một trong những trận hải chiến lớn nhất trong lịch sử, khơi ngòi cho cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất, ban đầu với sự tham gia của hai chiếc tàu chiến của Mỹ, U.S.S. Monitor và C.S.S. Virginia nhưng cuối cùng đã thay đổi mãi mãi bộ mặt chiến nhân loại, đặc biệt là chiến thuật và công nghệ hải quân.

Trận Salamis (năm 480 TCN )

Trận Salamis là một trận hải chiến giữa các thành bang Hy Lạp và đế quốc Ba Tư diễn ra năm 480 TCN tại một eo biển giữa Piraeus và đảo Salamis, một hòn đảo ở vịnh Saron gần Athena.

Trận đánh đánh dấu đỉnh điểm của cuộc xâm lược Hy Lạp lần thứ hai của Đế chế Ba Tư khi mùa xuân vừa tới.

Một nhóm lính Hy Lạp đã chốt ở đèo Thermoplylae để ngăn chặn bước tiến của Ba Tư, trong khi hải quân đồng minh, chủ yếu là tàu Athena đã đụng độ với hải quân Ba Tư ở eo biển Artemisium kề cạnh.

Trận Salamis.

Ở trận Thermopylae, nhóm quân chặn hậu Hy Lạp bị tiêu diệt hoàn toàn còn hải quân Hy Lạp cũng phải hứng chịu tổn thất nặng nề trong trận Artemisium, buộc phải rút lui sau khi nhận được tin từ Thermopylae. Thất bại này cho phép quân Ba Tư chiếm đóng các xứ Boeotia và Attica.

Vua Xerxes của Ba Tư cũng đã rất lo lắng về một trận đánh quyết định. Do bị trúng kế của kẻ địch, hải quân Ba Tư đã tiến vào eo biển Salamis và đã cố gắng chặn cả hai lối vào. Trong điều kiện eo biển hẹp, hạm đội khổng lồ của Ba Tư bị mất hết tác dụng, mất tính cơ động và trở nên vô tổ chức.

Trận Salamis.

Chớp lấy thời cơ, hạm đội Hy Lạp đã dàn thành hàng ngang và cuối cùng đã giành được một chiến thắng bất ngờ. Từ đây người Ba Tư đã từ bỏ ý định chinh phục phần lục địa của Hy Lạp.

Giới sử gia cho rằng, chiến thắng hải quân Ba Tư làm đảo lộn sự phát triển của thế giới Hy Lạp cổ đại, lẫn văn minh phương Tây.

Salamis đích thực là một trong những trận hải chiến quan trọng nhất trong lịch sử nhân loại.

Trận Hampton Roads (tháng 3-1862)

Hampton Roads, thường được gọi là Trận đánh Monitor và Merrimack (hoặc Merrimac), hay là Trận chiến giữa các tàu bọc sắt, là trận hải chiến nổi tiếng nhất, quan trọng nhất thời Nội chiến Mỹ, diễn ra trong hai ngày 8 và 9-3-1862 tại Hampton Roads, một vũng tàu ở Virginia nơi hai con sông Elizabeth và sông Nansemond hợp với sông James trước khi đổ ra vịnh Chesapeake.

Trận Hampton Roads.

Trận đánh là một phần trong nỗ lực của Liên minh miền Nam nhằm phá vỡ cuộc phong tỏa của miền Bắc, vốn đang cô lập hai thành phố lớn nhất thuộc bang Virginia là Norfolk và Richmond ra khỏi nền thương mại quốc tế.

Trận đánh mang một ý nghĩa lớn vì đây là lần đầu tiên các chiến hạm bọc sắt giao chiến với nhau.

Hạm đội miền Nam gồm có chiếc tàu mũi nhọn CSS Virginia (thực ra vốn là tàu USS Merrimack cũ được bọc sắt lại và thêm vũ khí) cùng nhiều tàu khác trợ chiến.

Trong ngày đầu, hạm đội này giao chiến với nhiều tàu gỗ thông thường của hải quân miền Bắc, chiếc Virginia đã tiêu diệt được 2 tàu của hạm đội Liên bang miền Bắc và công mục tiêu thứ ba là tàu USS Minnesota đang bị mắc cạn thì phải dừng lại do đêm xuống và thủy triều rút.

Sáng hôm sau là cuộc giao tranh giữa Virginia và Monitor dài 3 giờ đồng hồ nhưng không phân thắng bại.

Trận Hampton Roads.

Trận Hampton Roads đã làm thay đổi bản chất của chiến tranh trên biển, gây nên một ảnh hưởng tức thì đến lực lượng hải quân toàn thế giới.

Hai cường quốc vượt trội về hải quân là Anh và Pháp đã cho ngừng việc sản xuất tàu gỗ, các quốc gia khác sau đó cũng làm theo.

Một loại tàu chiến mới mang tên Monitor ra đời, và trở thành tiêu chuẩn của mọi loại tàu chiến. Các nhà máy đóng tàu cũng cho kết hợp thêm phần mũi nhọn vào các bản thiết kế vỏ tàu chiến trong suốt thời gian còn lại của thế kỷ 18 trở về sau.

(Còn nữa)