Hé lộ nền văn minh từng tồn tại rực rỡ ở Việt Nam từ ngàn năm trước, lý do suy vong vẫn là bí ẩn lớn

Trong cuốn “Lịch sử Việt Nam cổ trung đại” có nhắc đến Phù Nam, một vương quốc cổ từng tồn tại ở vùng Tây Nam Bộ nước ta vào đầu Công nguyên. Vương quốc này từng có giai đoạn rất hưng thịnh, kiểm soát nhiều khu vực rộng lớn ở phía Nam Việt Nam hiện nay, thậm chí cả một số nơi ở Đông Nam Á như Thái Lan, Campuchia.

Phòng trưng bày vương quốc Phù Nam và văn hóa Óc Eo tại Bảo tàng Lịch sử TP.HCM. Ảnh: LƯƠNG CHÁNH TÒNG

Phù Nam có nền văn hóa Óc Eo nổi tiếng. Nền văn hóa Đồng Nai chính là nền tảng để nó phát triển. Óc Eo cũng có quan hệ mật thiết với nền văn hóa Sa Huỳnh cùng nhiều quốc gia khác. Nói cách khác, Phù Nam từng rất phát triển, giao lưu rộng rãi với các láng giềng.

Ảnh: Bảo tàng Lịch sử.

Ngày này, dấu tích về nền văn hóa Óc Eo vẫn còn tồn tại ở thị trấn Óc Eo, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang. Theo “Việt Nam sử lược” thì đây chính là kinh đô của Phù Nam khi đó, có tên Kottinagar. Sử cũ chép lại, khu vực này từng rất sầm uất và đông đúc. Ngoài ra, người Phù Nam còn để lại di chỉ ở Đồng bằng Sông Cửu Long.

Ảnh: Bảo tàng Lịch sử.

Về văn hóa, đời sống, người Phù Nam chủ yếu theo Ấn Độ giáo (Bà La Môn) và Phật giáo. Họ chịu ảnh hưởng lớn từ Hindu giáo của Ấn Độ. Được biết, ông vua đầu tiên của vương quốc Phù Nam là một quý tộc người Ấn Độ.

Người Phù Nam từ xưa đã có chữ viết riêng, gọi là chữ Phạn. Nó có nguồn gốc từ Ấn Độ (Sanskrit), họ nói tiếng Khmer cổ và tiếng Phạn (Ấn Độ).

Ảnh: Báo An Giang

Từng phát triển là vậy, nhưng Phù Nam cuối cùng lại suy tàn mà không rõ lý do. “Đại cương lịch sử Việt Nam” cho biết, đến khoảng thế kỷ VII thì Phù Nam tan rã, nguyên nhân đến nay vẫn chưa ai dám khẳng định chắc chắn. Nhiều giả thuyết được đưa ra nhưng rồi lại bỏ ngỏ vì cần có bằng chứng, lập luận chặt chẽ hơn.

Ảnh: Bảo tàng Lịch sử.

Ảnh: Báo An Giang

Dù vậy, dưới lớp phù sa, sình lầy của sông Mê Kông và các con sông khác ở Nam Bộ vẫn còn đó những dấu tích của một vương quốc cổ huyền bí và nền văn hóa Óc Eo rực rỡ thời kỳ đầu Công nguyên.