Mộ cổ vua Lê chứa xác ướp 200 năm vẫn nguyên vẹn, cảnh tượng dưới vải che mặt gây chấn động

Tháng 2/1958, một nông dân ở thôn Bái Trạch, xã Xuân Giang, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa phát hiện một chiếc quách khi đang đào vườn. Gây bất ngờ hơn, ông phát hiện một chiếc quan tài sơn son thếp vàng bên trong quách. Biết chắc đây là một ngôi mộ, nhưng điều kỳ lạ là người nông dân không thấy mùi hôi thối mà chỉ ngửi được hương thơm nhẹ nhàng.

Chính quyền địa phương nhanh chóng có mặt sau khi nhận được tin báo. Sự việc này được báo cáo lên Trung ương và nhận được chỉ thị từ Phủ Thủ tướng, các cán bộ bảo tồn lập tức đến hiện trường để tìm hiểu. Họ quyết định dùng xi măng để hàn kín các phần đã vô tình bị phá vỡ, rồi giao cho địa phương quản lý, bảo vệ.

Mãi đến năm 1964, đội khảo cổ của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tiến hành khai quật, đưa chiếc quan tài nguyên vẹn về Viện Bảo tàng Lịch sử.

Qua nghiên cứu, kết luận chiếc quách làm từ vôi sò, cát, mật và gạch non được giã nhỏ. Tất cả các nguyên liệu này được trộn đều, nén chặt quanh 6 mặt quan tài nên tạo ra khối cứng chắc như bê tông.

Ngày 2/4/1964, Viện Bảo tàng Lịch sử tổ chức buổi mở nắp quan tài với sự hiện diện của Thủ tướng Phạm Văn Đồng. Chiếc quan tài này làm từ gỗ Ngọc Am, còn gọi là Pơ Mu. Trong quan tài, các vách đều được lót thêm ván mỏng cùng loại gỗ, nhờ vậy mà càng kín đáo hơn. Quan tài có hai đáy. Ở giữa hai đáy là một lớp gạo rang dày 10cm, phía trên được phủ một tấm ván dày 2cm với 7 lỗ tròn sắp xếp theo hình chòm sao Bắc Đẩu.

Điều khiến giới khảo cổ và sử học Việt Nam chấn động hơn, thi hài bên trong được bọc rất nhiều lớp quần áo, vải và vẫn giữ nguyên hiện trạng. Ngoài cùng là chiếc chăn bông vỏ gấm, sau đó đến áo hoàng bào thêu hình rồng năm móng, khăn gấm thêu hình rồng và tấm bia đá khắc chữ: Lê triều Dụ Tông hoàng đế. Theo tài liệu ghi chép, có đến 18 lớp áo, 10 lớp vải niệm được mặc cho thi hài vua Dụ Tông. Tất cả đều là sắc phục thời Lê đầu tiên mà Bảo tàng Lịch sử sở hữu.

Ngoài ra, thi hài vua Lê Dụ Tông còn đi tất lụa, giày gấm thêu, đầu gối có chiếc gối gấm nhồi bông, tai được nút bằng bông bọc lụa, mặt phủ vải gấm thêu rồng với chữ “Thọ” ở giữa và 4 chữ “Vạn” ở 4 góc. Chữ “Vạn” đó là biểu tượng của nhà Phật. Đặc biệt, chi tiết mái tóc cắt ngắn cũng khẳng định việc đi tu vào cuối đời của vua Lê Dụ Tông.

Bên dưới vải che mặt, da mặt vua Lê Dụ Tông có màu xám nhạt, vài phút sau chuyển sang xám đều như toàn thân. Dù thi hài ông đã teo lại nhưng khớp vẫn mềm, ngón tay có thể gập duỗi, râu cằm vẫn đen, lấm tấm sợi bạc.

Xác ướp của vua Lê Dụ Tông sau đó được bảo quản ở tầng hầm Bảo tàng Lịch sử Việt Nam trong suốt 46 năm, trước khi mang về hoàn táng ở Thanh Hóa vào tháng 1/2010.