Tam quốc diễn nghĩa: Nhờ một chữ này Tôn Quyền đã biến Đông Ngô thành một trong ba thế lực mạnh nhất Tam quốc

Vào những năm cuối thời Đông Hán, thiên hạ đại loạn, quần hùng tranh cứ, hào kiệt khắp nơi ôm giấc mộng làm bá chủ.

Sau này, ba thế lực mạnh nhất là Ngụy của Tào Tháo, Thục Hán của Lưu Bị và Đông Ngô của Tôn Quyền đã tạo thành thế chân vạc thời Tam quốc.

Các tập đoàn chính trị này áp chế lẫn nhau, thế lực bất phân cao thấp, mỗi vị quân chủ đều nắm trong tay nhiều mưu sĩ xuất chúng, binh hùng tướng mạnh, làm nên một giai đoạn nổi tiếng trong lịch sử Trung Hoa.

Nếu so với hai nhân vật là Tào Tháo – Lưu Bị, Tôn Quyền có một điểm "ăn đứt" hai đối thủ này, đó chính là tuổi thọ. Trong ba vị quân chủ của Ngụy – Thục – Ngô, Tôn Quyền là người sống lâu nhất.

Thế nhưng điều khiến Đông Ngô của Tôn Quyền trở thành một trong ba thế lực mạnh nhất không phải là vì thời gian ông trị vì lâu mà là dựa vào cái tâm đại nhẫn biết nhìn xa trông rộng của vị quân chủ họ Tôn.

Có tâm đại nhẫn nhìn xa trông rộng

Tôn Quyền (182 - 252), tự Trọng Mưu, thụy hiệu Ngô Thái Tổ hay Ngô Đại Đế. Ông là người Phú Xuân, Ngô Quận (nay là Phú Dương, Chiết Giang).

Tôn Trọng Mưu sống thọ nhất so với Tào Tháo, Lưu Bị, ông mất năm 71 tuổi; có thời gian cầm quyền Đông Ngô dài nhất, tới 52 năm và là ông vua duy nhất trong hơn 300 vị quân vương của lịch sử Trung Quốc được gọi là "thiên cổ đại đế".

Sở dĩ có danh xưng như vậy, bởi sau khi qua đời năm 252, Tôn Quyền được truy phong thụy hiệu Ngô thái tổ Đại hoàng đế. Ông là "Đại hoàng đế" duy nhất trong lịch sử Trung Quốc.

Tôn Quyền kế thừa cơ nghiệp của cha và anh, kiểm soát vùng đất Giang Đông. Ông là người giỏi mưu lược, biết thay đổi theo thời cuộc, nhờ vậy mà thành bá chủ một phương.

Tam quốc chí của sử gia Trần Thọ chép: Khi Tôn Sách dâng biểu lên triều đình xin phụng sự vua Hán, Hán Hiến đế cử sứ giả Lưu Uyển đến phong chức. Uyển giỏi xem tướng, khi gặp Quyền bèn nói với những người xung quanh rằng: “Ta thấy anh em họ Tôn đều có tài khác thường, nhưng vắn số yểu mệnh, chỉ có Tôn Quyền có quý tướng, hình dung kỳ vĩ, khí chất mạnh mẽ, tuổi thọ ắt sẽ cao. Các người hãy ghi nhớ lời ta nói hôm nay để sau này nghiệm xem”.

Lúc Tôn Sách sắp mất, gọi Tôn Quyền đến bảo rằng: “Gây dựng cơ nghiệp, quyết đoán được thua ở vài trận đánh, tranh giành thiên hạ, khanh không bằng ta. Chiêu hiền đãi sĩ, giữ gìn cơ nghiệp, ta không bằng khanh. Sau khi ta chết, khanh hãy khéo lo toan nhé”.

Tôn Quyền khi ấy cũng thấy thực lực của mình còn yếu, nội chính cũng chưa thực sự vững vàng nên đã lập tức đình chỉ tất cả các hoạt động khuếch trương quân sự, lấy ổn định chính trị làm điều cốt lõi, tích cực sửa sang nội chính và phát triển kinh tế xứ Giang Đông. Trong thời gian này, Quyền chiêu nạp được rất nhiều nhân tài, nổi trội lên trong số đó là nhà chính trị lỗi lạc.

Từ năm Kiến An thứ 8 đến năm Kiến An thứ 12, Tôn Quyền chỉ có 2 lần dụng binh và lần sau đã đánh tan đội thuỷ binh nức tiếng Kinh Châu của Hoàng Tổ, báo cái thù giết cha, giải toả áp lực đáng kể từ phía Kinh Châu với Đông Ngô.

Do Tôn Quyền có tài, lại chú ý đoàn kết lực lượng nên nhanh chóng giành được uy vọng, khiến cục thế Đông Ngô ổn định giữa thời hỗn loạn. Tôn Quyền cũng thiết lập liên minh với Lưu Bị, cuối cùng giành chiến thắng trong Trận Xích Bích, được ba phần thiên hạ. Sau đó, Tôn Quyền còn lấy lại được Kinh Châu (vốn bị Lưu Bị chiếm cứ), chém được Quan Vũ (mãnh tướng, đồng thời là nhị đệ của Lưu Bị).

Chỉ là một thanh niên nho nhã yếu ớt, chỉ dựa vào một vùng Giang Đông có ba phần thiên hạ, chỉ bằng một chữ “Nhẫn”, sau khi giành chiến thắng ở trận Xích Bích, Tôn Quyền đã kiếm được rất nhiều lợi lộc, đường hoàng hùng cứ một phương, khiến thế cục Tam quốc trở thành “thế chân vạc” thực sự.

Năm 220 sau khi Tào Tháo đã chết, Tôn Quyền giành lại được Kinh Châu. Lúc này tình hình thực lực của Tào Ngụy đã giảm, Tôn Quyền vì để bảo toàn đất đai của nước Ngô, để kìm chân Lưu Bị, nên thậm chí đã làm việc mà dân chúng Đông Ngô đều cảm thấy mất mặt: đó là xưng thần với Tào Phi.

Mãi cho tới năm 229, Tôn Quyền mới chính thức lên ngôi, dời đô xây dựng cơ nghiệp. Tôn Quyền cũng là một trong những bậc đế vương tại vị lâu nhất, sống thọ nhất trong thời Tam quốc, đây mới chính là nụ cười thực sự cuối cùng của người đại nhẫn có tầm nhìn xa trông rộng.

Có thể là một người không có nhiều nổi bật nhưng những phẩm chất mưu lược và tài năng của một quân vương thì không thiếu mặt nào. Với tố chất đặc biệt đó, Tôn Quyền đã gây dựng nên một Đông Ngô hùng mạnh. Tôn Quyền chiếm cứ Giang Đông đã qua 3 đời. Dân giàu nước mạnh, hiền tài vô số. Đông Ngô dưới trướng của Tôn Quyền rất hùng mạnh, xứng đáng là một chân đối xứng trong vạc 3 chân của thời Tam quốc.

Trong Tam quốc chí của sử gia Trần Thọ, ông được đánh giá như sau: “Tôn quyền khuất thân nhẫn nhục, nhâm tài thượng kế, hữu câu tiễn chi kì, anh nhân chi kiệt hĩ. Cố năng tự thiện giang biểu, thành đỉnh trì chi nghiệp” (Tạm dịch: Tôn Quyền là người có thể nhận thức được đại cục, có thể chịu nhẫn nhục, biết cách dùng người tài để thực hiện mưu kế của mình, có thể đặc biệt giống như Việt Vương Câu Tiễn, là người xuất sắc tài ba trong những bậc anh hùng. Vì vậy ông mới có thể kiểm soát được Giang Đông, có được thành tựu và thế lực cơ nghiệp vững chắc).

Tiểu thuyết gia La Quán Trung trong Tam quốc diễn nghĩa bình luận về Tôn Quyền bằng bốn câu thơ, theo bản dịch của Phan Kế Bính:

Mắt xanh, râu đỏ, chí anh hùng,

Khéo khiến thân liêu chịu hết lòng,

Hăm bốn năm giời gây nghiệp lớn,

Hổ ngồi, rồng cuộn xứ Giang Đông.