Tìm thấy bằng chứng lâu đời nhất về trận động đất 3,3 tỷ năm tuổi

Dãy núi Makhonjwa trên Vành đai Barberton Greenstone, nơi các nhà khoa học tìm thấy bằng chứng về các trận động đất được biết đến sớm nhất trên Trái đất. (Ảnh: Beate Wolter)

Các nhà khoa học đã tìm thấy dấu hiệu của một số trận động đất sớm nhất được biết đến trong những tảng đá 3,3 tỷ năm tuổi. Những tảng đá cung cấp bằng chứng ban đầu về kiến tạo mảng, giải thích lớp vỏ Trái đất bị chia thành các mảng lớn lướt qua lớp phủ. Những tảng đá cũng chỉ ra những điều kiện có thể diễn ra khi sự sống lần đầu tiên phát triển.

Các nhà địa chất đã phát hiện ra điều này sau khi điều tra Vành đai đá xanh Barberton, một hệ tầng địa chất phức tạp ở miền nam châu Phi.

Theo một nghiên cứu mới, vừa được công bố trên tạp chí Địa chất, họ nhận ra rằng vành đai này đặc biệt giống với những tảng đá trẻ hơn nhiều ở New Zealand đã từng trải qua các vụ lở đất dưới biển do động đất dọc theo đới hút chìm Hikurangi.

Tác giả chính Simon Lamb, nhà địa chất học tại Đại học Victoria của Wellington ở New Zealand, cho biết: “Năng lượng giải phóng trong những trận động đất này là vô cùng lớn và nó làm rung chuyển cả khu vực”.

Theo nghiên cứu, Barberton Greenstone, được đặt tên theo màu xanh lục của nó, cung cấp một trong những hồ sơ địa chất sâu rộng nhất về Trái đất từ 3,2 tỷ đến 3,6 tỷ năm trước.

Đồng tác giả Cornel de Ronde, nhà khoa học chính tại GNS Science, một viện nghiên cứu ở New Zealand, đã xuất bản một phần bản đồ của vành đai vào năm 2021, tiết lộ một khối lộn xộn khổng lồ tách ra khỏi nơi chúng hình thành.

Nhà địa chất Simon Lamb nhận thấy địa chất tương tự như những gì ông đã thấy dọc theo phía đông của New Zealand ở những khối đá 20 triệu năm tuổi và những vụ lở đất dưới biển gần đây. Cụ thể, Great Marlborough – tàn tích của thềm lục địa đã sụp đổ trong các vụ lở đất dưới biển – trong vùng hút chìm Hikurangi rất giống với Vành đai đá xanh Barberton, theo một tuyên bố do GNS Science đưa ra.

Ngoài khơi New Zealand, mảng Thái Bình Dương đang trượt bên dưới và cọ xát với mảng Australia, tạo ra các trận động đất lớn và lở đất dưới lòng biển. Trong những vụ lở đất này, đá hình thành trên đất liền và ở vùng nước nông rơi xuống đại dương sâu, trộn lẫn vị trí ban đầu của chúng.

Theo nghiên cứu, sự hình thành này có thể là kết quả của hàng nghìn trận động đất trong hàng triệu năm, với mỗi trận động đất làm dịch chuyển các khối lớn nhất. Đây thực sự là kỷ lục về thời gian rung chuyển kéo dài, một hiện tượng đang diễn ra ở Trái đất sơ khai.

Trái đất hình thành khoảng 4,6 tỷ năm trước và sau đó nguội dần để trở thành thế giới nước. Theo nghiên cứu, không có sự đồng thuận khoa học về thời điểm kiến tạo mảng bắt đầu, có khả năng là nó xảy ra trước 2 tỷ năm trước. Các nhà khoa học cho rằng, đã có những trận động đất trước những trận động đất được giải thích trong Vành đai Barberton Greenstone và chúng trùng hợp với nguồn gốc của sự sống.

Các nhà sinh học không chắc chắn sự sống bắt đầu ở đâu, khi nào và như thế nào trên Trái đất, mặc dù những hóa thạch lâu đời nhất có niên đại 3,7 tỷ năm tuổi. Họ tin rằng, các đới hút chìm đã tạo điều kiện cho sự sống và cho phép nó tồn tại. Cuộc sống được sinh ra từ bạo lực cực độ.