Vì sao muỗi “yêu” người?

Đó là kết luận của một công trình nghiên cứu đăng trên Tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences.

Sự hấp dẫn của người và các loài chim chóc đối với loài muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết là do mùi của một loại andehit xác định. Ảnh: Internet.

Muỗi có tên khoa học Culex pipiens quinquefasciatus phân biệt được rất giỏi những “con mồi” của mình trong số rất nhiều các động vật khác. Trước đây, các nhà khoa học cho rằng loài côn trùng này nhạy cảm với nhiêt độ, độ ẩm và khí cacbonic thoát ra khi các loài động vật (kể cả người) thở ra. Nhưng tính chọn lọc đối tượng của muỗi khiến người ta nghĩ rằng chúng nhận biết bằng những thành phần nào đó khác nữa.

Các tác giả của công trình nghiên cứu tìm cách cô lập các đơn chất trong một hỗn hợp các chất làm nên mùi ở động vật và họ đã phân tích mùi của những người thuộc 16 chủng tốc khác nhau (bởi thực tế, muỗi còn chọn người theo chủng tộc để đốt nữa) cũng như mùi gà, vịt, bồ câu (vì máu của nhiều loại gia cầm cũng là thức ăn khoái khẩu của muỗi C. p. quinquefasciatus). Trong mẫu phân tích mùi các đối tượng, họ đã phát hiện ra một chất chung, đó là một andehit tên hoá học là nonanal, một thành phần của các hương liệu.

Để kiểm tra muỗi phản ứng như thế nào với nonanal, các nhà nghiên cứu đã bẫy muỗi vào trong một chiếc hộp đặc biệt có chứa nước đá khô (tức tuyết cacbonic) và thêm vào đó một chút nonanal. Chỉ một nồng độ không đáng kể của chất này, số muỗi tự chui vào bẫy tăng gấp đôi so với đối chứng. Phân tích phản ứng của thần kinh khứu giác, họ nhận thấy nonanal có tác dụng hoạt hoá rất rõ rệt các thụ quan tiếp nhận mùi của muỗi.

Mùi có vai trò quan trọng trong cuộc sống của côn trùng. Chính mùi cua hoa đã quyến rũ bướm và ong đến thụ phấn cho cây. Ngoài ra, mùi đã giúp cho những chú kiến thợ không bị đánh lừa khi để lại ngôI báu cho một kẻ thừa kế duy nhất là kiến chúa (chỉ thực hiện chức năng đẻ liên tu bất tận) để duy trì một tổ kiến.