Vụ mì Hảo Hảo nghi chứa chất gây ung thư: Đã đến lúc Việt Nam nên đưa ra quy định về hàm lượng Ethylene Oxide

Ngày 20/8/2021, Cơ quan An toàn thực phẩm Ireland (FSAI) ra thông báo thu hổi sản phẩm mì ăn liền Hảo Hảo của Acecook vì chứa chất EO gây ung thư. Những ngày vừa qua là thời gian mà cộng đồng mạng. Thông tin này hiện đang làm báo chí truyền thông và cộng đồng mạng dậy sóng.

Nói về tác hại của chất EO, theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, hiện nay các nhà khoa học vẫn chưa có nghiên cứu cụ thể hàm lượng chất EO bao nhiêu thì ảnh hưởng tới sức khỏe. Nhưng theo các nhà y học, nếu chất EO tích dần trong cơ thể con người, tùy theo từng thể trạng (người già, người trẻ, phụ nữ…) có khả năng gây ung thư (đây là 1 trong 5 nhóm chất gây ung thư). Nhưng tốt nhất, đã là chất gây ung thư thì người dân nên tránh, không nên sử dụng chất ethylene oxide, dù ít hay nhiều.

Ngày 20/8/2021, Cơ quan An toàn thực phẩm Ireland (FSAI) ra thông báo thu hổi sản phẩm mì ăn liền Hảo Hảo của Acecook vì chứa chất EO gây ung thư.

Cùng quan điểm, chuyên gia Vũ Thế Thành, Thạc sĩ Quản trị chất lượng, giảng viên an toàn thực phẩm VASEP (Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam), EO là chất khí và đúng là chất gây ung thư, chủ yếu qua đường hô hấp (hít thở). Còn nhiễm qua đường tiêu hóa, nghĩa là qua thực phẩm, thì chất EO có gây ung thư hay không hiện nay vẫn chưa được xác định rõ ràng.

Tuy nhiên, theo ông Thành, hiện nay quy định về an toàn thực phẩm ở mỗi quốc gia khác nhau sẽ khác nhau và sẽ tùy vào đặc tính tiêu dùng của dân bản địa và khả năng kiểm soát của từng quốc gia. Việc sử dụng EO để khử khuẩn nông sản, gia vị chỉ ở châu Âu, Mỹ, Canada… thì mới bị cấm còn lại hầu hết các nước khác vẫn cho phép trong đó có Việt Nam. Chính vì vậy, việc sản phẩm Hảo Hảo bị thu hồi ở châu Âu do không đáp ứng được những yêu cầu phía họ đặt là đương nhiên. Còn ở Việt Nam, vì chưa có quy định và giới hạn nào về vấn đề này nên sẽ khó bắt bẻ kẽ hở về an toàn.

Theo ông Trần Việt Hòa, Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương), tại Việt Nam, Ethylene Oxide không nằm trong danh mục các chất được có mặt trong thực phẩm như: Giới hạn dư lượng thuốc Bảo vệ thực vật trong thực phẩm tại Thông tư 50/2016/TT-BYT ngày 30/12/2016; Danh mục Phụ gia thực phẩm được phép sử dụng trong thực phẩm quy định tại Thông tư 24/2019/TT-BYT ngày 30/8/2019; Danh mục thực phẩm, phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm và dụng cụ, vật liệu bao gói, chứa đựng thực phẩm được xác định mã số hàng hóa theo Danh mục hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu Việt Nam tại Thông tư 05/2018/TT-BYT ngày 5/4/2018...

Đã đến lúc Việt Nam nên đưa ra quy định về hàm lượng Ethylene Oxide (EO)

Liên quan đến vấn đề này, bác sĩ Trần Văn Phúc, Khoa Chẩn đoán hình ảnh (Bệnh viện Xanh Pôn) cho biết, ethylene oxide là một chất được sử dụng rộng rãi trong khử trùng như: khử trùng thực phẩm, dệt may, thuốc và thiết bị phẫu thuật. Ngay như chiếc khẩu trang chúng ta sử dụng hàng ngày, ngay bao bì bên ngoài, có thể đọc được dòng chữ khử trùng bằng EO. Trong thuốc trừ sâu cũng chứa EO.

EO là hợp chất hữu cơ có công thức phân tử C2H4O, trong đó nguyên tử O liên kết với cả hai nguyên tử C nên khá linh động. Sau khi tiếp xúc với thực phẩm, EO dễ dàng tạo thành chất chuyển hóa với sự có mặt của các phân tử H2O, ion clorua và bromua như ethylene glycol, 2-chloroethanol (2-CE) và 2- bromoetanol tương ứng. Các sản phẩm chuyển hoá này, khi định lượng, vẫn được gọi chung là EO. Riêng 2-CE chưa có đủ bằng chứng gây ung thư, bác sĩ phân tích.

Cũng theo bác sĩ, báo cáo của CVUAS (Đức) vào tháng 7/2021, cơ quan này phân tích hàm lượng EO trong 25 sản phẩm mì ăn liền có nguồn gốc từ châu Âu (3) Trung Quốc (5), Hàn Quốc (4), Việt Nam (5), Thái Lan (4), Indonesia (3), Đài Loan (1).

Kết quả, Việt Nam có tới 5/5 sản phẩm có EO, trong đó có 3 sản phẩm màu đỏ (hàm lượng EO vượt quá mức) và 2 sản phẩm màu cam (hàm lượng EO phát hiện được trong sản phẩm).

Điều đáng nói, mì ăn liền của Việt Nam có EO hàm lượng cao trong gói rau, có sản phẩm lên tới 150 mg/kg, bột gia vị cũng có hàm lượng cao đáng kể; so với các nước thì mì của Việt Nam nhiễm EO nhiều hơn đáng kể.

Về cơ chế khử trùng, theo bác sĩ Phúc, EO khi gặp các vi sinh vật sẽ xảy ra quá trình Alkyl hoá ADN và ARN, làm bất hoạt vi sinh vật, nên EO trở thành thuốc khử trùng phổ rộng. Tuy nhiên, chính vì EO làm biến đổi vật chất di truyền ADN và ARN, tức là biến đổi gen, nên tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư.

Theo bác sĩ Trần Văn Phúc, đã đến lúc Việt Nam nên đưa ra các quy định về hàm lượng EO.

Để làm rõ hơn vấn đề này, bác sĩ Phúc đã lấy dẫn chứng trường hợp một số thương hiệu mì của Hàn Quốc bị thu hồi năm ngoái. Cụ thể, vào ngày 12 tháng 8 năm 2020, Văn phòng Liên bang về Bảo vệ Người tiêu dùng và An toàn Thực phẩm Đức cũng thông báo thu hồi lô sản phẩm mì ăn liền Ramen Rabokki (thương hiệu Paldo của Hàn Quốc) vì có hàm lượng EO cao. Cùng thời điểm, hệ thống cảnh báo sớm RASFF của Liên minh châu Âu cũng ra thông báo về sản phẩm "Mì ăn liền hải sản" được sản xuất tại nhà máy Busan ở Nongshim và "Mì ăn liền bánh gạo xào" được sản xuất tại nhà máy Paldo Icheon.

Ngay sau đó, Bộ An toàn Thực phẩm và Dược phẩm Hàn Quốc (MFDS) đã tiến hành điều tra, kết quả xét nghiệm phát hiện 0,11㎎/㎏ EO trong hành lá khô của mì ăn liền thủy sản Nongshim xuất khẩu và 2,2㎎/㎏ EO trong gói rau bán ở thị trường nội địa. Ngoài ra, MFDS còn phát hiện 12,1 ㎎/㎏ trong gói gia vị.

Trước đó, Hàn Quốc chưa có quy định giới hạn EO trong thực phẩm. Nhưng qua sự cố này, MFDS Hàn Quốc đã quy định tiêu chuẩn giới hạn tạm thời dưới 30 mg/kg, thực phẩm dành cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 10 mg/kg.

Hiện nay, mỗi quốc gia khác nhau sẽ có quy định hàm lượng EO khác nhau. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, các nước ở Châu Á như Ấn Độ, Trung Quốc… trong đó có Việt Nam, vẫn chưa đưa ra quy định về hàm lượng EO trong thực phẩm.

Còn các nước Châu Âu thì khác, hàm lượng EO trong thực phẩm các nước này chỉ cho phép từ 0,02 – 0,1 mg/kg.Cụ thể: Canada cho phép hàm lượng EO ở mức 500 mg/kg và 2-CE giới hạn ở mức 1500 mg/kg. Hoa Kỳ cho phép EO và 2-CE trong các loại gia vị, thảo mộc khô, rau khô và hạt có dầu (kể cả vừng) ở mức 7 và 940 mg/kg. Riêng quả óc chó được quy định bổ sung với mức dung sai 50 mg/kg tại thị trường Mỹ.

Từ đó, ông nhấn mạnh: “Đã đến lúc Việt Nam nên đưa ra các quy định về hàm lượng EO”.