Chuyên gia Mỹ đoán nguyên nhân khiến Kilo Iran nằm bờ

Theo vị chuyên gia Mỹ, dù một số lý do đã được Iran đưa ra để giải thích cho việc tất cả tàu ngầm Lilo hiện có của nước này đang phải nằm bờ nhưng điều đó khó có thể che giấu được sự thật về hạm đội ngầm nhập từ Nga của Tehran.

"Việc cả 3 chiếc Kilo của Iran đều nằm bờ cho thấy điều bất thường đã xảy ra. Đây rõ ràng không phải là hoạt động sửa chữa bảo dưỡng xoay vòng thường thấy. Dù không thể khẳng định 100% nhưng nhiều khả năng những chiếc tàu này không có phụ tùng thay thế để có thể duy trì hoạt động.

Tình trạng này cũng từng xảy ra với nhiều vũ khí hiện có của Iran như tiêm kích F-14, tiêm kích MiG-29, F-5, trực thăng... Phải mất rất lâu sau đó, tình trang này mới có thể được giải quyết", Caleb Larson cho biết.

Tàu ngầm của Hải quân Iran.

Nhận định được vị chuyên gia hàng đầu của Mỹ đưa ra sau khi xuất hiện loạt hình ảnh vệ tinh cho thấy tất cả 3 chiếc Kilo của Iran đều đã nằm bờ từ nhiều tháng nay.

Giải thích cho hình ảnh này, một đại diện của Hải quân Iran cho biết: "Việc số tàu ngầm Kilo cập cảng để sửa chữa và bảo dưỡng thông thường. Hoạt động này không ảnh hưởng đến khả năng tác chiến ngầm của Tehran bởi hiện nay chúng tôi còn có nhiều tàu ngầm khác cũng tối tân không kém".

Năng lực tấn công ngầm của Iran ngoài Kilo cũng được vị chuyên gia Mỹ thừa nhận khi ông liệt kế ra một loạt tàu ngầm tối tân khác bao gồm:

Tàu ngầm Ghadir IS-120 có chiều dài 29m, rộng 3m, lượng giãn nước khoảng 120 tấn, tốc độ tối đa 20 km/giờ, thuỷ thủ đoàn 18 người, được trang bị hai ống 533 mm có thể phóng ngư lôi chống hạm hạng nặng YT-534-UW1 và tên lửa chống tàu hạng nhẹ Jask-2, hoặc đặt mìn; có thể sử được dụng để triển khai biệt kích.

Iran có tổng cộng 21 tàu ngầm thuộc loại này, được thiết kế dựa trên cơ sở là tàu ngầm hoạt động trong vùng nước nông lớp Yono của Triều Tiên. Cuối tháng 11/2018, 2 tàu ngầm lớp Ghadir có khả năng phóng tên lửa đất đối không, ngư lôi và mìn đã được biên chế vào lực lượng hải quân của Iran.

Lớp tàu tiếp theo là Fateh. Theo thông tin ban đầu, tàu ngầm Fateh (Kẻ chinh phục) của Iran có chiều dài hơn 40 m, lượng giãn nước khoảng 500 tấn, lặn sâu 200 m, thủy thủ đoàn 22 người, được trang bị 8 ống phòng ngư lôi đường kính 533 mm (có thể mang theo 8 quả thủy lôi và 2 quả dự phòng), hoạt động chủ yếu ở khu vực ven bờ.

Fateh dùng động cơ điện-diesel và sở hữu nhiều vũ khí tối tân, bao gồm ngư lôi, thủy lôi, cùng tên lửa hành trình với khả năng phóng từ vị trí lặn, hệ thống radar âm thanh tiên tiến giúp xác định tàu địch và trang bị hệ thống phòng thủ tên lửa, có thể tác chiến độc lập mà không cần các hệ thống cảnh giới mặt nước.

Fateh được Iran chế tạo hoàn toàn trong nước, có thể hoạt động tốt hơn ở những vùng biển nông so với phần lớn các tàu ngầm phương Tây. Khả năng chống ngầm của lớp tàu này có thể hạn chế nhưng không loại trừ chúng được Iran sử dụng cho nhiệm vụ rải thủy lôi và thực hiện các chiến dịch đặc biệt.

Gia nhập Hải quân Iran, nó sẽ giúp bổ sung thêm tính đa dạng của hạm đội gồm tàu ngầm hạng nhẹ, bán nặng và hạng nặng của Iran và được kỳ vọng sẽ tăng đáng kể năng lực tác chiến cho Hải quân Iran.

Ngoài ra, Hải quân Lực lượng vệ binh Iran còn có tàu ngầm trang bị ngư lôi Taedong-B do Triều Tiên sản xuất, đảm trách nhiệm vụ chuyên chở các phương tiện chiến đấu cho lực lượng biệt kích và người nhái. Các tàu ngầm này có thể mang theo 2 tên lửa chống hạm hạng nhẹ 324 mm, thủy lôi hẹn giờ cỡ lớn, tuy chưa rõ Iran hiện còn bao nhiêu chiếc trong biên chế.

Biên đội tàu Đặc nhiệm (SBS) thuộc Thủy quân lục chiến Iran được trang bị tàu ngầm chở người nhái Al-Sabehat 15, chủ yếu được sử dụng cho nhiệm vụ trinh sát bờ biển nhưng cũng có thể mang theo các thủy lôi diệt hạm hẹn giờ. Mối đe dọa lớn nhất từ Iran là khả năng phong tỏa các tuyến hàng hải chở dầu tại eo biển Hormuz, nơi có tới 20% nguồn cung dầu đi qua trước khi tới thị trường tiêu thụ.

Theo ước tính, Mỹ chi khoảng 8.000 tỷ USD để bảo vệ eo biển Hormuz kể từ năm 1976. Đầu năm 2019, Iran đưa vào trang bị tàu ngầm có khả năng phóng tên lửa hành trình đầu tiên. Qadir là loại tàu ngầm có khả năng triển khai tên lửa hành trình do Iran tự phát triển.

Theo công bố của phía Iran, loại tàu ngầm này có khả năng mang theo tên lửa đất đối đất (hoặc hải đối hải) với tầm bắn lên tới 2.000 km, thừa sức với tới lãnh thổ Israel và các căn cứ quân sự của Mỹ trong khu vực mà không cần ra khỏi lãnh hải Iran. Theo Hải quân Iran, cả tàu ngầm lớp Tarek và Fateh cũng có khả năng phóng tên lửa đánh các mục tiêu trên biển từ dưới mặt nước.

Dù sức mạnh có thể không bằng tàu ngầm Kilo do Nga sản xuất nhưng những tàu ngầm này sẽ đóng vai trò cực kỳ quan trọng với Iran nếu nước này tìm cách đóng cửa eo biển Hormuz.

Theo các chuyên gia của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở ở Washington, trong vùng nước hẹp và cạn của Vịnh Arab, khả năng triển khai tàu ngầm có hiệu quả vô cùng cao, đe dọa hủy diệt tất cả tàu mặt nước.

Các tàu quân sự và thương mại vào vịnh này đều phải di chuyển theo các tuyến đường có thể dự đoán được, khiến chúng trở thành con mồi ngon cho ngư lôi hay tên lửa chống hạm của tàu ngầm Iran nằm phục sẵn tại các điểm hiểm yếu dưới đáy vịnh Ba Tư.