Vị Đô đốc Liên Xô khiến Mỹ 'khiếp đảm'

Những dự án cho đời sau

Ngày 26/2, người Nga kỷ niệm 110 năm ngày sinh vị Đô đốc huyền thoại Sergei Gorshkov trong lặng lẽ.

Không có sự kiện đáng chú ý nào được tổ chức nhưng đối với nước Nga và giới quân sự thế giới, cái tên Sergei Gorshkov luôn là một tượng đài.

Tờ Bình luận quân sự của Nga đánh giá di sản mà Đô đốc Sergei Gorshkov để lại không phải là những thứ như hồi ký, kỷ niệm hay những suy nghĩ mà nằm ở chính hoạt động thực tiễn của ông.

Trong khi đó, Sputnik viết, ông là Tư lệnh Hải quân Liên Xô, trong 29 năm (1956-1985), ông đã biến lực lượng này thành một hạm đội đại dương thực sự với tàu tuần dương hạt nhân hạng nặng, tàu ngầm nguyên tử với vũ khí hạt nhân và độ bền sử dụng trong nhiều thập kỷ tới.

Đô đốc huyền thoại Sergei Gorshkov

Sau khi đảm nhiệm chức vụ Tư lệnh hải quân, Đô đốc Sergei Gorshkov thực hiện chương trình phát triển hạm đội tàu ngầm. Mục tiêu của chương trình là gia tăng đáng kể khả năng tấn công của Hải quân và củng cố vị thế đất nước trong cuộc đối đầu với Mỹ trên các đại dương rộng lớn.

Theo Sputnik, năm 1959, tàu ngầm hạt nhân “Dự án 658” được đưa vào sử dụng, có thể lặn xuống độ sâu 300 m, tốc độ lên tới 26 hải lý/giờ (48 km/h) khi bơi ngầm dưới nước, thời gian hải hành đạt 50 ngày.

Trong năm 1963, một trong những tàu ngầm loại này (Chiếc K178) đã thực hiện chuyến đi ngầm xuyên vùng cực kéo dài 16 ngày, đi qua quãng đường 4.500 dặm từ Murmansk tới vùng Viễn Đông.

Trong chuyến đi này, thủy thủ đoàn đã thành công trong việc tìm kiếm từ dưới lớp băng dày khu vực để nổi lên và thực hành phóng tên lửa đạn đạo, nghiên cứu địa hình đáy biển Bắc Băng Dương, khả năng liên lạc vô tuyến và thiết bị dẫn đường ở vĩ độ cao.

Trong một thời gian dài, các tàu ngầm Dự án 658/658M là đối trọng với các tàu ngầm hạt nhân Mỹ và là thành tố quan trọng của bộ ba hạt nhân Liên Xô, liên tục thực hiện các chuyến hải hành tuần tra đến bờ biển Mỹ.

Một chiếc tàu ngầm thuộc Dự án 667BDR “Kalmar” vẫn còn hoạt động trong Hải quân Nga

Vào giữa những năm 1970, Hải quân Liên Xô được trang bị 3 tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân đầu tiên trong Dự án 667BDR “Kalmar”, với lượng giãn nước 13.700 tấn, tốc độ 24 hải lý/giờ (44 km/h), có khả năng lặn sâu 32 m.

Mỗi chiếc “Kalmar” (tạm dịch là Con mực) mang theo 16 tên lửa đạn đạo R-29R sức mạnh 600 kiloton, có thể tấn công hiệu quả một khu vực rộng lớn hoặc các mục tiêu nhỏ được bảo vệ tốt.

Tàu ngầm được trang bị thiết bị sonar hiện đại, liên lạc và điều hướng không gian, hoạt động yên tĩnh và tiện nghi thoải mái hơn nhiều cho thủy thủ đoàn.

Hầu hết các tàu “Kalmar” đã phục vụ quá thời hạn, nhưng một số chiếc trải qua quá trình hiện đại hóa, vẫn đang tiếp tục hoạt động và thực hiện thành công nhiệm vụ chiến đấu cho đến khi được thay thế bằng các tàu ngầm hạt nhân mới nhất 955 “Borey” theo thiết kế hoàn toàn của Nga.

Ác mộng chưa qua với người Mỹ

Để đáp trả lại chương trình tàu ngầm Ohio của Mỹ vốn được trang bị 24 tên lửa liên lục địa Trident với 8 đầu đạn mỗi chiếc, Liên Xô đã phát triển tên lửa đạn đạo R-39 mới với 10 đầu đạn độc lập và chế tạo một tàu ngầm mới lớn nhất trong lịch sử.

Tàu ngầm đầu tiên theo Dự án 941 mang tên “Akula" với lượng giãn nước 48.000 tấn và 20 tên lửa R-39 được chuyển giao cho hạm đội vào năm 1981. Akula là tàu ngầm lớn nhất trong lịch sử, được chế tạo theo một thiết kế hoàn toàn mới. Đó là hai chiếc tàu ngầm đặt song song với nhau, kết hợp trong một thân tàu.

Hiện giờ, Hải quân Nga chỉ còn một tàu ngầm dự án này, mang tên Dmitry Donskoy được chuyển đổi để thử nghiệm và phát triển hệ thống tên lửa Bulava mới.

Chiếc Dmitry Donskoy của Hải quân Nga

Mặc dù nhấn mạnh tầm quan trọng của tàu ngầm, Đô đốc Sergei Gorshkov không coi thường đội tàu mặt nước. Vị trí đặc biệt quan trọng được trao cho các tàu tuần dương tên lửa hạng nặng chạy bằng năng lượng hạt nhân Dự án 1144 Orlan, có khả năng hoạt động độc lập ở vùng biển xa, lượng choán nước hơn 25.000 tấn, chiều dài 250 m, thủy thủ đoàn khoảng 800 người.

Tất cả các vị trí quan trọng của tàu Dự án 1144 Orlan được bao phủ bằng vỏ giáp. Mục đích chính của tàu là tiêu diệt đội hình tàu sân bay đối phương, và do đó được trang bị vũ khí đa dạng.

Tàu nổi tiếng nhất thuộc lại này là chiếc Pyotr Đại đế, mang theo 12 bệ phóng tên lửa hành trình chống hạm tầm xa Granit, hệ thống phòng không mạnh mẽ (tên lửa, pháo phòng không), vũ khí chống tàu ngầm (bom chìm, ngư lôi phản lực) cũng như pháo hạm tự động hai nòng 130 mm, tầm bắn 23 km. Với động cơ năng lượng hạt nhân, tàu có tốc độ lên tới độ 30 hải lý/giờ (55,5 km/) và phạm vi hoạt động không giới hạn.

Tàu tuần dương thứ hai của dự án này là chiếc Đô đốc Nakhimov, hiện đang được sửa chữa và hiện đại hóa toàn diện và dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2021. Một số thông tin cho biết, tàu tuần dương này sẽ được trang bị lại đầy đủ các loại vũ khí hiện đại, kể cả tên lửa siêu thanh mới nhất Zircon.

Tờ Bình luận quân sự của Nga cho rằng ngày nay có một số người tự cho mình cái quyền chỉ trích tất cả những gì dưới thời Đô đốc Gorshkov. Nhưng có những điều không thể hiểu được từ quan điểm hiện đại và tờ báo Nga đánh giá những sáng tạo của vị Đô đốc này vẫn là xương sống của Hải quân Nga.

Nga vừa phóng thử tên lửa Zircon từ tàu Đô đốc Gorshkov

Tờ Bình luận quân sự viết: “Chỉ trích bao nhiêu là tùy ý bạn, nhưng những gì đã được thực hiện dưới thời Gorshkov đã được thực hiện trong một thời gian dài. Chúng ta phải nhớ tới công lao của ông với một sự đánh giá cao. Điều quan trọng bậc nhất là dưới thời Gorshkov, chúng ta đã có một hạm đội, mà ngay cả Mỹ cũng phải dành sự tôn trọng nhất định”.

Ngày 27/2, hãng thông tấn TASS dẫn 2 nguồn tin trong giới chức quốc phòng cho biết Nga lần đầu tiên phóng thử thành công tên lửa hành trình siêu thanh Zircon từ tàu khu trục Đô đốc Gorshkov hồi đầu tháng 1/2020.

Nguồn tin cho biết: “Theo chương trình thử nghiệm tên lửa Zircon hồi đầu tháng 1 năm nay, tàu Đô đốc Gorshkov đã tiến hành vụ phóng thử tên lửa này từ Biển Barents vào một mục tiêu trên đất liền tại một trong các trận địa quân sự ở phía Bắc dãy Ural”.

Cũng theo nguồn tin này, giai đoạn tiếp theo sau khi các vụ phóng thử từ tàu Đô đốc Gorshkov được hoàn tất sẽ là các cuộc phóng thử từ tàu ngầm hạt nhân. Theo nguồn tin khác, vụ phóng thử thành công lần này, với khoảng cách bay hơn 500 km, giúp nâng cao khả năng quân sự của Nga.

Đây có lẽ là cách thiết thực nhất mà người Nga tưởng nhớ về vị Đô đốc hải quân của mình và nhắc nhẹ người Mỹ, vốn đang cùng các đồng minh và đối tác muốn “ép” Nga ngay trên Biển Đen sát nách Moscow.