Squid Game và No Time to Die: Câu chuyện về thước đo thành công trong âm nhạc

Spotify thông báo rằng nữ ca sĩ Adele đã phá kỷ lục về lượt stream nhiều nhất trong một ngày, với 19,8 triệu lượt stream. Tuy nhiên, điều này chỉ đúng với điều kiện không tính tất cả các lượt stream mà BTS đã tích lũy được trong 24 giờ cho "Butter" hồi tháng năm.

"Butter" đạt được 20,9 triệu lượt phát trực tuyến, nhưng 10 triệu lượt đã bị xóa khỏi hồ sơ vì không đủ điều kiện, do đó chỉ tính hơn 10 triệu lượt phát đầu tiên trong khoảng thời gian 24 giờ.

Điều này đặt ra những câu hỏi cơ bản về cách chúng ta đo lường thành công; ngoài ra nó cũng đặt ra vấn đề về sự chủ quan, phân biệt đối xử, cố ý hay nói cách khác, là chống lại một số người hâm mộ và âm nhạc.

Sự nghiệp thành công của Adele

No Time to Die và Squid Game

Không nơi nào có thể thấy điều này tốt hơn thành công của Squid Game và No Time to Die của James Bond. Bond giống như khoảnh khắc văn hóa, với sự hỗ trợ từ các phương tiện truyền thông chính thống và gần đạt doanh thu phòng vé 500 triệu USD.

Trò chơi con mực Squid Game là chương trình thành công nhất của Netflix cho đến nay với 132 triệu người xem, nhưng chỉ được một thiểu số trong tổng dân số ở hầu hết các quốc gia xem. Tuy nhiên, Squid Game đã trở thành một phong trào văn hóa, lan rộng khắp nền văn hóa đại chúng thông qua meme, bài đăng trên mạng xã hội, nội dung của người hâm mộ... Doanh thu phòng vé của Bond đạt khoảng 25-35 triệu người xem, trong khi Squid Game ước tính trị giá khoảng 900 triệu USD cho Netflix. Bond giống như một hiện tượng văn hóa toàn cầu, nhưng thực sự lại nhỏ hơn về mọi mặt so với Trò chơi con mực chính thống ít ‘truyền thống’ hơn.

Một vấn đề tương tự đang diễn ra khi so sánh Butter của BTS và Easy on Me của Adele. Easy on Me là hiện tượng văn hóa, với làn sóng nghe khổng lồ ban đầu rồi sau đó nhanh chóng giảm xuống, trong khi Butter là một phong trào văn hóa, duy trì trong suốt 6 ngày đầu tiên phát hành ở mức khá giống nhau. Adele là Bond, trong khi BTS là Squid Game - có lẽ không phải ngẫu nhiên mà quốc tịch của họ cũng trùng khớp.

Adele vẫn là thành công lớn hơn, nhưng chỉ khi được đo lường theo cách mà ngành công nghiệp âm nhạc muốn nó được đo lường. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu một người hâm mộ BTS 13 tuổi chỉ muốn nghe ca khúc này 20 lần trong một ngày vì họ quá yêu thích nó, trong khi một người hâm mộ Adele lớn tuổi lại nghe giai điệu của cô ấy vài lần vào buổi tối sau giờ làm việc? Những thực tế này cho thấy vấn đề trong cách chúng ta đo lường sự thành công của âm nhạc.

Không có một công thức chung để đo lường sự thành công trong âm nhạc

Tại sao tất cả điều này lại quan trọng đối với âm nhạc? Rất đơn giản bởi vì, cũng giống như trong ngành công nghiệp truyền hình và điện ảnh, các số liệu truyền thống vẫn được sử dụng để đo lường sự thành công - ngay cả khi các đơn vị đo lường cũ có mức độ liên quan ngày càng kém đi.

Bảng xếp hạng âm nhạc đặc biệt như vậy. Kể từ khi chúng ta có thể tải xuống các album nhạc để nghe, ngành công nghiệp âm nhạc đã liên tục sửa đổi các định nghĩa về "doanh số bán hàng" để cố gắng khiến các biện pháp đo lường cũ về "sự kiện văn hóa" có hiệu quả đối với một thế giới mới, một thế giới mà âm nhạc ngày càng được định hình bởi các phong trào văn hóa. Cả ngành công nghiệp và phương tiện truyền thông đều thích nói về ‘doanh số bán hàng’ và các bản phát hành “đĩa bạch kim”.

Trong đó, chứng nhận doanh số đĩa thu âm là một hệ thống chứng nhận một đĩa thu âm (âm nhạc) được chuyển giao hoặc bán với một số lượng bản sao nhất định. Hầu hết tất cả các nước đều dựa theo sự thay đổi các hạng mục của RIAA (Hiệp hội Công nghiệp Thu âm Mỹ), được đặt tên theo các vật liệu quý như vàng, bạch kim và kim cương. Bạc thường sử dụng tại Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland. Số lượng hàng hoặc các lô hàng được chứng nhận cho các giải thưởng này khác nhau phụ thuộc vào quy mô lãnh thổ mà album được phát hành.

Chứng nhận thường được trao theo lũy tích, và có thể một album riêng lẻ được chứng nhận cả bốn hạng mục gồm bạc, vàng, bạch kim và cứ tiếp tục. Một album được chứng nhận là đĩa bạch kim, khi tiếp tục ít nhất 2 lần chứng nhận nữa, được gọi là "đĩa bội bạch kim" hay "đĩa đa bạch kim". Các nghệ sĩ có thể được chứng nhận đĩa bội bạch kim nếu họ có ít nhất 2 album trong cùng một lãnh thổ đều được chứng nhận đĩa bạch kim.

Nhưng, nếu chứng nhận bạch kim từ năm 2021 không tương đương với chứng nhận bạch kim từ năm 1991 thì liệu nó có thực sự phục vụ cho bất kỳ mục đích nào không?

Tất cả những điều này sẽ là một sự bất tiện nhỏ nếu nó chỉ đơn giản là vấn đề "trao đổi tiền tệ", chẳng hạn như con số doanh thu của năm 2021 so với năm 2020. Nhưng không chỉ có vậy. Khung đo lường hiện tại thiên về các nghệ sĩ phù hợp với mô hình nghệ sĩ truyền thống hơn là mô hình mới, đang nổi.

Bài toán bây giờ là cần phải tìm ra một giải pháp, một giải pháp có thể nắm bắt tốt hơn tác động của một bài hát đối với người hâm mộ. Có lẽ là sự kết hợp của các thước đo bao gồm số lượng người nghe, số lượt nghe của mỗi người nghe và tổng số lượt nghe. Ngoài ra, còn có thể dựa trên bảng xếp hạng và tiền bản quyền. Mỗi biện pháp sẽ hữu ích theo đúng nghĩa của nó, có nghĩa là có thể không có một biện pháp duy nhất nữa.

Nhưng, với sự phân tán của fandom và sự đa dạng ngày càng tăng trong hành vi của người hâm mộ, việc không có một giải pháp đo lường thành công cuối cùng trong âm nhạc, có lẽ cũng không phải là một điều xấu. Những ngày tháng ngành âm nhạc cố gắng đo lường mọi nghệ sĩ và mọi bản phát hành bằng cùng một số liệu cuối cùng sẽ trở thành dĩ vãng….