Chủ tịch VMCG Trịnh Minh Giang: Chúng ta đang thiếu trầm trọng nguồn nhân lực số

Ông Trịnh Minh Giang - Chủ tịch VMCG phát biểu tại Diễn đàn về Kinh tế ASEAN.

Vào chiều ngày 25/6, tại hội thảo với chủ đề “Diễn đàn Kinh tế về ASEAN, Doanh nghiệp tiêu biểu ASEAN” diễn ra tại Trung tâm hội nghị Quốc tế, số 11 Lê Hồng Phong, Ba Đình, Hà Nội ông Trịnh Minh Giang – Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tư vấn Quản lý Việt (VMCG - Venture Management Consulting Group) đã có bài phát biểu chia sẻ về một số thông tin cập nhật về các công ty khởi nghiệp sáng tạo khu vực ASEAN. Cụ thể:

Thị trường châu Á đang ngày càng mang tính kết nối mạnh mẽ hơn tạo ra một số trung tâm sáng tạo đổi mới (innovation hub)

Châu Á đang trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới và các đặc điểm độc nhất về thị trường đang thu hút nhiều doanh nghiệp mở rộng kinh doanh tại đây.

Khoảng 70% nguồn vốn đầu tư mạo hiểm ở châu Á là nội – châu – lục, trong đó các nền kinh tế tiên tiến như Trung Quốc và Nhật Bản là các nguồn đầu tư chính, cho cả công ty trong nước và ở các nước châu Á khác.

Các công ty châu Á đã cung cấp 60% khoản đầu tư gần đây với tổng trị giá 9,1 tỷ USD vào Grab (Singapore), trong đó công ty Nhật Bản SoftBank đầu tư 1,4 tỷ USD và Toyota đầu tư 1 tỷ USD. Trong đó Trung Quốc, Tencent Tencent và Alibaba lần lượt là các nhà đầu tư dẫn đầu tại Go-Jek và Lazada, các Startup từ ASEAN.

Các trung tâm đổi mới sáng tạo đang nổi lên khắp ASEAN

Sự trao đổi nguồn lực nội – châu - lục đã cho phép một số đô thị của ASEAN trỗi dậy khi trở thành các trung tâm đổi mới sáng tạo (innovation hub) mới – các thành phố trở thành một trung tâm phát triển kinh tế và công nghệ quốc gia. Bên cạnh Singapore, các thành phố như Jakarta (Indonesia) và Yangon (Myanmar) đang nhanh chóng được coi là ASEAN các Silicon Valley của ASEAN.

Tất cả các công ty kỳ lân (unicorn) của Indonesia và nhiều công ty kỳ lân ASEAN có trụ sở Jakarta.

Sự đa dạng của các trung tâm đổi mới sáng tạo đang phát triển trong khu vực mang đến cho doanh nghiệp nhiều lựa chọn để đặt trụ sở chính. Các thành phố lớn như Jakarta, Yangon và Singapore là những địa điểm tiềm năng nơi các doanh nghiệp có thể tiếp cận nhân tài, nguồn vốn và cơ sở hạ tầng có sẵn tại cùng một điểm.

Ông Trịnh Minh Giang – Chủ tịch VMCG

Nhân sự của các startup tại ASEAN thấy hài lòng với số giờ làm việc của mình

Hầu hết các startup làm việc từ 7 giờ đến 10 giờ làm việc hàng ngày – tương đương với số giờ đến văn phòng điển hình. Hiếm có nhân viên làm việc suốt đêm. Hầu hết nhân sự các nhân sự startup tin rằng số giờ làm việc của họ là tốt hoặc ổn, ngay cả đôi khi họ mang công việc về nhà để làm. Các founder – những người sáng lập, tất nhiên, thường là người cuối cùng rời khỏi văn phòng. Gần 40% trong số họ làm việc 11 giờ trở lên mỗi ngày.

Phần lớn nhân sự của các công ty khởi nghiệp sáng tạo cũng lớn không khác gì các công ty thông thường.

WeWork đang là trường hợp có tác động tiêu cực lớn nhất đối với hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo ASEAN

Theo sau WeWork, không ngạc nhiên là một trong những nhà đầu tư vào đó – SoftBank. Danh sách tiếp theo nhưng người được phỏng vấn đưa ra (không cần nêu lý do) là Tổng thống Mỹ Donald Trump (có thể vì cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung), Grab (có thể vì cuộc chiến nhân sự) và Facebook (có thể vì cuộc chiến tính năng).

Các nhà sáng lập (fouder) vẫn xem SoftBank là ưu tiên gọi vốn hàng đầu

Mặc dù trải qua một năm khó khăn, gã khổng lồ đầu tư Nhật Bản vẫn là một lựa chọn ưa thích của nhiều nhà sàng lập. Các lựa chọn rõ nét khác bao gồm Sequoia Capital, East Ventures, 500 Startups và Golden Gate Ventures. Rõ ràng là một thương hiệu tốt không nhất thiết phải có nhà đầu tư giỏi. Tuy nhiên, tất cả các nhà đầu tư được nêu tên đều có một số khoản đầu tư hết sức thành công.

ICO – Hình thức huy động vốn bằng cách phát triển tiền điện tử (coin) đã thoái trào, nhưng công nghệ chuỗi khối (blockchain) vẫn là xu hướng tương lai

Nhiều người tham gia khảo sát rất lạc quan về blockchain, mặc dù số người có cái nhìn u ám hơn không cách biệt là mấy. Hầu hết đều nghĩ rằng ICO sẽ ít phổ biến hơn trong năm 2020 (mặc dù sự thật ICO đã “chết”). Không phải ai quan tâm đến blockchain cũng chú ý đến ICO. Có tới hai phần ba những người có vẻ ủng hộ ICO đang không sử dụng công nghệ blockchain.

Hầu hết các startup đều đang sử dụng ít nhất 1 ứng dụng SaaS

Slack là ứng dụng nhắn tin công việc phổ biến nhất. Gần một nửa các nhà sáng lập và nhân sự của các công ty khởi nghiệp sáng tạo sử dụng Slack làm ứng dụng nhắn tin tại nơi làm việc, trong khi Skype ở vị trí thứ hai. Ba phần tư số người đã thực hiện khảo sát có sử dụng một loại ứng dụng nhắn tin công việc. Một lựa chọn khác là Microsoft Teams đang chiếm vị trí thứ ba ở mức 13,8%.

Gần một nửa các công ty khởi nghiệp sáng tạo đang sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) trong ít nhất 1 phần công việc

46,6% các công ty được phỏng vấn cho biết đã và đang sử dụng trí tuệ nhân tạo. Đa số người được hỏi đều lạc quan về công nghệ trí tuệ nhân tạo với tỷ lệ 88,7%. Xu hướng tự động hóa và ứng dụng dữ liệu và trí tuệ nhân tạo rõ ràng là xu hướng không thể đảo ngược, trên thế giới cũng như khu vực châu Á và ASEAN.

Đa số các công ty khởi nghiệp sáng tạo đang theo mô hình công nghệ tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng (D2C)

Hơn một nửa các công ty khởi nghiệp sáng tạo được phỏng vấn (58%) đang theo đuổi mô hình consumer tech hay direct-to-customer (D2C), Với xu hướng này, mô hình nền tảng số (digital platform) vẫn đang khẳng định rõ vị thế không thể thay thế của mình.

Cũng theo ông Trinh Minh Giang, “vấn đề chung hiện tại là chúng ta đang bị thiếu nguồn nhân lực số. Nguồn nhân lực số không chỉ dừng lại ở đội ngũ lập trình viên hay công nghệ thông tin mà còn ở vô vàn các vị trí khác cần đến các kỹ năng số, từ phân tích kinh doanh cho tới phân tích dữ liệu, từ tiếp thị số cho tới các chiến lược tự động hóa mô hình kinh doanh”.

Theo thống kê của TopDev Vietnam Developer Report 2019 thì trong năm 2019, Việt Nam thiếu khoảng 70.000 đến 90.000 nhân lực Công nghệ thông tin. Còn theo U.S. Bureau of Labor Statistics thì năm 2020 Hoa Kỳ sẽ thiếu khoảng 1,4 triệu nhân lực Công nghệ thông tin.

Ông Trịnh Minh Giang cũng cho rằng, thông qua dữ liệu và trí tuệ nhân tạo thì các nền tảng như Facebook, Google, Amazon, Microsoft, Apple, Airbnb, Salesforce, Adobe, Uber, Netflix, VNG… là một trong những minh chứng cho việc tài sản vật chất dần trở nên vô cùng nhỏ bé so với tài sản số.

Bên cạnh đó, “việc hiểu biết và kỹ năng về khoa học máy tính và khoa học dữ liệu trở nên thiết yếu ở tất cả các ngành và các vị trí nhân sự”, ông Minh cho biết thêm.

“Để Việt Nam có 1 hay hơn 1 trung tâm đổi mới sáng tạo (innovation hub) của khu vực ASEAN, cần một chuyển đổi mạnh mẽ về giáo dục và đào tạo, cung cấp được một nguồn nhân lực chuyển đổi số dồi dào chứ không chỉ dừng lại ở nhân lực công nghệ thông tin”, Chủ tịch VMCG nhấn mạnh.