Đông Nam Á ngày càng hấp dẫn đầu tư qua lăng kính giới

Chiến lược đầu tư qua lăng kính giới

Đầu tư qua lăng kính giới là một khái niệm khá mới, nhưng cũng dễ bị hiểu lầm một cách phiến diện. Đầu tư qua lăng kính giới đề cập đến các yếu tố liên quan đến bình đẳng giới trong phân tích và đưa ra quyết định đầu tư.

Với cách tiếp cận đầu tư này, phụ nữ không chỉ là người hưởng lợi, mà còn là đối tượng tạo ra thay đổi. Họ có thể làm việc để tạo ra thu nhập, hoặc là những khách hàng.

Là một quỹ đầu tư mạo hiểm tiên phong và kiên trì với triết lý đầu tư qua lăng kính giới tại châu Á, tham gia sự kiện khởi động chương trình đào tạo, bà Virginia Tan, đối tác đầu tư sáng lập của Quỹ Teja Ventures cho biết, song song với những tác động tích cực, đầu tư có tính đến yếu tố giới vẫn còn những định kiến về mặt nhận thức về cách tiếp cận.

“Có ý kiến cho rằng đây chỉ là một bộ phận của đầu tư tạo tác động, hay đầu tư xã hội. Lại có những hiểu nhầm rằng cách tiếp cận này chỉ tập trung đầu tư vào nhà sáng lập nữ hoặc CEO, hay đầu tư qua lăng kính giới giống như làm từ thiện mà không đi kèm lợi nhuận,” bà Virginia Tan chia sẻ.

Hiện nay Quỹ Teja Ventures đã ứng dụng 3 góc nhìn chính khi lựa chọn doanh nghiệp: Startup có ít nhất một thành viên sáng lập là nữ; có sản phẩm hoặc dịch vụ dành cho hoặc tạo thuận lợi cho phụ nữ; và tạo tác động tích cực cho phụ nữ trong hệ sinh thái. Trong đó, phụ nữ có thể đóng vai trò là khách hàng, người lao động, hoặc nhà phân phối.

Bà Virginia Tan, đối tác đầu tư sáng lập của Teja Ventures chia sẻ tại Hội nghị Beyond 2021.

Một số định kiến thường gặp khác từ nhà đầu tư là phân biệt đối xử công khai về giới tính, mạng lưới hợp tác khép kín giữa các nhà đầu tư nam, và lấy hành vi của nam giới làm tiêu chuẩn.

Đầu tư xuyên biên giới “cùng nhau”

Đầu tư nghĩa là tạo ra những kết nối. Từ kết nối giữa những cá nhân dần trở thành kết nối những mạng lưới nhà đầu tư thiên thần. Họ trao đổi thường xuyên về những thương vụ tiềm năng xuyên biên giới.

“Đổi mới sáng tạo sinh ra ở những vùng ngoại vi,” bà Vicky Saunders, nhà sáng lập tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp SheEO, người có bề dày kinh nghiệm vận hành các doanh nghiệp khởi nghiệp tại châu Âu và Silicon Valley khuyến khích các nhà đầu tư “phá vỡ bong bóng” và tìm kiếm những góc nhìn khác biệt, ở những thị trường còn nhiều tiềm năng.

Đầu tư xuyên biên giới mở ra những cơ hội rất lớn cho danh mục đầu tư. Bà Virginia Tan đã làm việc với các đối tác ở nhiều hệ sinh thái khác nhau từ 6 châu lục, với những quỹ đầu tư lớn như Sequoia, Temasek, Tim Draper hay Google, Amazon. Cuộc thi khởi nghiệp toàn cầu She Loves Tech do Virginia sáng lập hoạt động trên 50 quốc gia, gồm hơn 5.000 doanh nghiệp khởi nghiệp, với tổng số vốn kêu gọi thành công vượt trên 250 triệu USD sau cuộc thi.

Nhà sáng lập Quỹ Teja Ventures cũng chia sẻ về ý định đầu tư vào các thị trường đang nổi tại Đông Nam Á như Việt Nam, Thái Lan hay Malaysia.

“Đông Nam Á đang ngày càng hấp dẫn các nhà đầu tư,” bà Virginia bày tỏ. “Họ đang trong thời kỳ dân số vàng và trong khoảng 10 năm kế tiếp tầng lớp trung lưu sẽ thúc đẩy sự phát triển. Indonesia, Philippines và Việt Nam sẽ là những đầu tàu của khu vực kinh tế lớn thứ 4 thế giới này.”

Bình luận về xu hướng đầu tư theo nhóm tại thị trường Việt Nam, bà Nguyễn Đặng Tuấn Minh nhận định: “Xu hướng chia sẻ rủi ro ở các nhà đầu tư Việt Nam còn khá hạn chế. Thực tế một số nhóm đầu tư cũng chưa sống sót được lâu. Mô hình nhà đầu tư dẫn đầu (lead investor) cũng hiếm gặp trong hệ sinh thái đầu tư ở Việt Nam.”

Mặt khác, khi đầu tư nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận thị trường châu Á, họ thường gặp phải rào cản về quy trình pháp lý. Cách tốt nhất đó là hợp tác với các nhà đầu tư địa phương sẽ giúp phần nào tháo gỡ được vướng mắc này.

Là nhà đầu tư đạt giải thưởng và có tầm ảnh hưởng trong giới đầu tư mạo hiểm giai đoạn sớm ở châu Âu, bà Brigitte Baumann, nhà sáng lập Efino và GoBeyond Early Stage Investing đã chọn tham gia những nhóm đầu tư thiên thần và những thương vụ đầu tư tạo tác động khi bắt đầu sự nghiệp đầu tư. Thông qua việc ra quyết định theo nhóm, các nhà đầu tư thiên thần sẽ cùng nhau học hỏi và “học bằng cách thực hành.”

Bà Brigitte Baumann, nhà sáng lập Efino và GoBeyond Early Stage Investing chia sẻ trong sự kiện khai mạc trực tuyến.

Tạo tác động là chìa khóa cho cánh cửa đầu tư

Nhà đầu tư hiện nay không chỉ đơn thuần xem xét lợi nhuận mà còn cân nhắc về những tác động của mô hình kinh doanh, tới môi trường hay giải quyết các vấn đề xã hội.

“Chúng ta đang sống trong một thế giới nơi những khủng hoảng xảy ra cùng lúc, từ đại dịch, cho đến biến đổi khí hậu,” bà Vicky Saunders dẫn chứng. “Bởi vậy mà nguồn vốn của chúng ta cần đạt được ý nghĩa cao nhất, hiệu quả một cách tốt nhất. Một trong những hướng đi là đầu tư vào doanh nghiệp thực sự giải được bài toán, những thách thức mà xã hội của chúng ta đang phải đối mặt.”

“Nhìn từ lăng kính giới, có thể thấy phụ nữ đặc biệt quan tâm vào đối tượng mà họ đầu tư thực sự tạo ra tác động và góp phần thay đổi tích cực cho cộng đồng”, bà Vicky Saunders chia sẻ. Xu hướng đó đang thâm nhập mạnh mẽ vào thế giới đầu tư. Đi ngược lại xu hướng này đồng nghĩa nhà đầu tư đánh mất lợi thế cạnh tranh bằng cách tận dụng tài nguyên từ doanh nghiệp và giới thiệu doanh nghiệp này tới toàn hệ sinh thái.

Báo cáo của Ngân hàng Thế giới chỉ ra rằng giá trị của những thương vụ đầu tư tạo tác động có thể lên tới 26.000 tỷ USD. Ngay cả những quỹ đầu tư lớn cũng chạy đua để tìm “miếng bánh tạo tác động” của tương lai.

Bà Vicky Saunders, nhà sáng lập tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp SheEO chia sẻ tại buổi hội thảo.

Khi mà đầu tư tạo tác động đang dần định hình thành một xu hướng chủ đạo, nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ động lực về thương mại, bên cạnh những tác động xã hội tích cực và bền vững. “Bởi sau đại dịch COVID-19, chúng ta buộc phải sống bền vững hơn và có trách nhiệm với xã hội hơn.”