Ngành CNTT nộp ngân sách 53.000 tỷ đồng, nhưng vẫn phụ thuộc chủ yếu vào nhóm doanh nghiệp FDI

Phát biểu tại hội thảo định hướng chính sách chương trình phát triển công nghiệp ICT giai đoạn 2021 – 2030 chủ đề “Phát triển công nghiệp CNTT, điện tử - viễn thông đến năm 2025, tầm nhìn 2030, hướng tới cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0)” được Bộ TT&TT tổ chức vào ngày 19/12/2019 tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ TT&TT Phan Tâm cho biết, công nghiệp ICT hiện chủ yếu gồm điện tử, CNTT và viễn thông đang là ngành kinh tế quan trọng, những năm gần đây đã có đóng góp lớn cho ngân sách nhà nước, trở thành ngành xuất khẩu chủ đạo với tốc độ tăng trưởng luôn ở mức cao. Trong giai đoạn 5 năm 2014 – 2019, ngành công nghiệp CNTT đã có những bước phát triển vượt bậc, trở thành một trong những ngành kinh tế quan trọng của đất nước với doanh thu ước tính đạt 110 tỷ USD, tăng trưởng trung bình 31,1%/năm, hình thành đội ngũ lao động công nghệ số với hơn 1 triệu người.

Riêng trong năm 2019, các doanh nghiệp CNTT đã nộp ngân sách trên 53.000 tỷ đồng. Hai mặt hàng công nghiệp CNTT (điện thoại và linh kiện, máy tính và linh kiện) giữ vững vị trí Top 3 trong 10 sản phẩm xuất khẩu chủ lực của Việt Nam năm 2019.

Trong 5 năm qua cũng ghi nhận sự cố gắng của nhiều địa phương trong phát triển công nghiệp CNTT. Ngoài 3 thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM và Đà Nẵng, đã có thêm 5 tỉnh, thành phố tham gia vào nhóm địa phương có doanh thu trên 1 tỷ USD là Bắc Ninh, Thái Nguyên, Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Hải Phòng. Cũng đã có tới 8 địa phương có số lượng doanh nghiệp trên 1.000 là Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Bắc Ninh, Đồng Nai, Tây Ninh, Thừa Thiên Huế và Lạng Sơn; 15 địa phương có số lượng lao động CNTT trên 10.000.

Tuy vậy, Thứ trưởng Phan Tâm cũng nêu rõ, trong 2 năm gần đây, ngành công nghiệp CNTT cũng đã bộc lộ một số vấn đề, cụ thể như: tăng trưởng doanh thu đã chững lại, năm 2019 tăng trưởng giảm xuống còn 9,8%.

“Hiện ngành công nghiệp CNTT, điện tử, viễn thông Việt Nam vẫn phụ thuộc nhiều vào các doanh nghiệp FDI, trong đó các doanh nghiệp FDI chiếm tới trên 90% doanh thu xuất khẩu. Các doanh nghiệp nội địa hiện chủ yếu tham gia vào khâu có giá trị gia tăng chưa cao như lắp ráp phần cứng, gia công phần mềm. Chưa có nhiều sản phẩm đặc sắc mang thương hiệu Việt”, Thứ trưởng Phan Tâm nhấn mạnh.

Samsung đóng góp lớn trong tỷ trọng xuất khẩu hàng điện tử của Việt Nam.

Định hướng của Đảng và Nhà nước về lĩnh vực ICT đã nêu rõ “Phát triển công nghiệp CNTT, công nghiệp điện tử là con đường chủ đạo”, để cụ thể hóa định hướng chỉ đạo của Đảng, Bộ TT&TT đang khẩn trương xây dựng “Chương trình phát triển công nghiệp CNTT, điện tử - viễn thông đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030, hướng tới cuộc CMCN 4.0”, dự kiến sẽ trình Thủ tướng Chính phủ ký ban hành trong quý I/2020.

Theo dự thảo Chương trình được Bộ TT&TT xây dựng, ngành công nghiệp CNTT, điện tử - viễn thông là ngành được ưu tiên, tập trung nguồn lực để phát triển nhằm chủ động, sẵn sàng, tiên phong tham gia CMCN 4.0 theo tinh thần của Nghị quyết 52 ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị. Chương trình nhằm nâng cao giá trị, chất lượng, sức cạnh tranh, tăng cường khả năng làm chủ, sáng tạo công nghệ, nghiên cứu, thiết kế, sản xuất của ngành công nghiệp CNTT, điện tử - viễn thông Việt Nam; Ưu tiên phát triển các sản phẩm, dịch vụ dựa trên công nghệ cốt lõi của CMCN 4.0 như trí tuệ nhân tạo, Internet kết nối vạn vật, tự động hóa, phân tích dữ liệu, mạng 5G... đáp ứng nhu cầu phát triển các ngành nghề, kinh tế xã hội phục vụ thị trường trong và ngoài nước; Ưu tiên phát triển doanh nghiệp nội địa...

Dự thảo Chương trình đặt mục tiêu đến năm 2025 Việt Nam có khả năng chủ động, làm chủ công nghệ trong việc sản xuất được các sản phẩm, giải pháp CNTT, điện tử các thiết bị viễn thông quan trọng phục vụ cho các hoạt động phát triển kinh tế xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh đất nước; Công nghiệp CNTT trở thành ngành kinh tế chủ đạo, có doanh thu cao, giá trị sản xuất lớn, là ngành xuất khẩu dẫn đầu, đóng góp lớn cho GDP cả nước; Tốc độ tăng trưởng của các doanh nghiệp nội địa hàng năm bằng 2 lần tốc độ tăng trưởng GDP cả nước...

Hiện nay Bộ TT&TT đang cần các bộ, ngành, hiệp hội, các doanh nghiệp góp ý trọng tâm vào các vấn đề: Quan điểm và các mục tiêu chính mà dự thảo Chương trình đã đưa ra; tính phù hợp, hiệu quả và khả thi trong bối cảnh của Việt Nam? Chính phủ có nên hỗ trợ, đầu tư cho một số nhóm sản phẩm, công nghệ trọng điểm hay không? Nếu có thì tập trung vào sản phẩm, công nghệ nào và mức độ, hình thức, lộ trình hỗ trợ đối với từng lĩnh vực phần cứng, phần mềm, dịch vụ CNTT, nội dung số?

Cho biết hiện Bộ TT&TT đang thực hiện chủ trương Make in Vietnam, Thứ trưởng đề nghị các góp ý tập trung vào các giải pháp để thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam tham gia định hướng này? Làm thế nào để gia tăng giá trị trong chuỗi giá trị toàn cầu của ngành CNTT nội địa, từ khâu tiền sản xuất như hình thành ý tưởng, thiết kế, đến khâu hậu sản xuất như xây dựng thương hiệu, quản bá hình ảnh, tiếp thị, hỗ trợ thị trường, xây dựng chuỗi cung ứng dịch vụ khách hàng...?

Việc làm sao vừa đẩy mạnh phát triển công nghiệp CNTT nội địa vừa thu hút FDI, xây dựng chuỗi liên kết, chuỗi giá trị giữa doanh nghiệp nội địa với doanh nghiệp FDI và thị trường toàn cầu? cũng là một nội dung đơn vị soạn thảo “Chương trình phát triển công nghiệp CNTT, điện tử - viễn thông giai đoạn 2021 – 2025, tầm nhìn 2030, hướng tới cuộc cách mạng công nghiệp 4.0” muốn nhận được ý kiến góp ý của các đại biểu tham gia hội thảo.