Truyền thông “ra trận” chống dịch COVID-19 tại TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, Long An

Huy động các lực lượng truyền thông tham gia mặt trận chống dịch

Khi dịch COVID-19 diễn biến phức tạp với nhiều chuỗi lây nhiễm cộng đồng, số ca mắc và ca tử vong tăng cao, ngày 22/8/2021, Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện số 1099/CĐ-TTg yêu cầu TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, Long An tăng cường giãn cách xã hội và các biện pháp phòng, chống dịch, với sự chi viện của lực lượng quân đội, công an, y tế từ Trung ương và các địa phương.

Nhằm tăng cường hiệu quả trong chỉ đạo, định hướng thông tin, tuyên truyền phòng, chống dịch COVID-19 tại TP Hồ Chí Minh và các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Long An khi siết chặt giãn cách xã hội, Bộ TT&TT vừa xây dựng Kế hoạch thông tin, tuyên truyền với các yêu cầu cụ thể như sau:

Huy động các lực lượng truyền thông (báo chí, thông tin cơ sở, thông tin đối ngoại, trang tin điện tử, mạng xã hội, mạng viễn thông, các công nghệ hỗ trợ rà quét, phân tích, điều tiết xu hướng thông tin...) để tạo đồng thuận, đoàn kết toàn dân chống dịch, tin tưởng ủng hộ các giải pháp tăng cường của Chính phủ. Phát hiện kịp thời những vấn đề nảy sinh để giải quyết và tham mưu giải quyết. Kiến nghị những giải pháp mới nhằm giảm tỷ lệ tử vong do COVID-19, sớm đưa cuộc sống trở lại bình thường; đấu tranh, phản bác kịp thời tin giả, tin xấu độc. Cung cấp kịp thời thông tin thiết thực với nhân dân nhằm đảm bảo sinh hoạt thiết yếu, được chăm sóc sức khoẻ, bớt hoang mang, lo lắng.

Báo chí, truyền thông sẽ góp phần tạo đồng thuận, đoàn kết toàn dân chống dịch, tin tưởng ủng hộ các giải pháp tăng cường của Chính phủ. (Ảnh: Internet)

Tuyên truyền và làm rõ các thông điệp và tinh thần chỉ đạo trong Công điện số 1099/CĐ-T Tg để triển khai đến mỗi gia đình, mỗi cá nhân. Xác định rõ phương châm “Chỉ có làm nghiêm mới dập được dịch và giảm tử vong”, “Ở nhà giúp kiểm soát dịch thành công”, “Không để ai ở nhà bị đói”, “Thầy, thuốc tại chỗ - Điều trị tại nhà”... Báo chí, truyền thông trực tiếp tham gia chống dịch, lấy việc thông tin, hướng dẫn, góp ý giải pháp chống dịch hiệu quả, giảm tỷ lệ tử vong, ổn định đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân làm mục tiêu lớn nhất của công tác báo chí - truyền thông.

Là kênh thông tin trung thực, khách quan, xây dựng và có trách nhiệm, giúp Trung ương và địa phương điều hành, giải quyết các vấn đề sát sườn đối với người dân trong công tác phòng, chống dịch. Không để tác động tiêu cực đến hình ảnh và môi trường kinh doanh đầu tư của các doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam.

Thông tin, tuyên truyền cân bằng, kịp thời, đúng bản chất, dễ hiểu đối với các quyết sách đặc biệt và giải pháp mới của các ngành, các cấp (đặc biệt là giải pháp mới về y tế, đảm bảo lương thực, thực phẩm, an sinh xã hội) nhằm ngăn chặn và đẩy lùi sự lây lan của dịch bệnh. Hiểu rõ cách phòng, chống dịch, tự theo dõi, điều trị và hỗ trợ người thân điều trị khi bị lây nhiễm nhưng chưa có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ; tuân thủ khuyến cáo của ngành y tế về kỹ năng phòng, chống dịch.

Thông tin hài hoà về tỷ lệ giữa công tác phòng, chống dịch ở TP Hồ Chí Minh, các tỉnh phía Nam và công tác phòng, chống dịch chung của cả nước và thế giới.

Thông tin, tuyên truyền với tất cả trách nhiệm, lương tâm và đạo đức nghề nghiệp người làm báo cách mạng để góp phần làm tốt công tác phòng, chống dịch.

Đặc biệt, người đứng đầu các cơ quan báo chí phải tuyệt đối tuân thủ chỉ đạo, định hướng thông tin trong các tình huống đòi hỏi sự chấp hành ngay lập tức những yêu cầu đối với công tác thông tin, tuyên truyền; phải có giải pháp đảm bảo an toàn dịch tễ tốt nhất cho đội ngũ phóng viên.

Các tỉnh, thành phố, bộ, ngành cần thống nhất trong phát ngôn, cung cấp thông tin cho báo chí cả về nội dung và tần suất, từ 1-2 lần/ngày, tuỳ theo yêu cầu và diễn biến của công tác phòng, chống dịch.

Nhiệm vụ của các “binh chủng” báo chí, truyền thông và công nghệ

Với Báo chí - Truyền thông: Cần tuyên truyền nổi bật các giải pháp của Chính phủ, cấp ủy, chính quyền Thành phố. Nỗ lực của Thành phố chăm lo đời sống của người dân trong thời gian giãn cách, đặc biệt ở tầng lớp người nghèo, lao động tự do. Nhấn mạnh sự tăng cường tham gia của quân đội, công an, các lực lượng khác là để hỗ trợ TP Hồ Chí Minh, chăm lo, giúp đỡ nhân dân vượt qua khó khăn.

Trong điều kiện dịch bệnh diễn biến phức tạp, kéo dài, đề nghị báo chí thận trọng trước những thông tin như sự sơ xuất khi thực hiện biện pháp phòng, chống dịch, về các ca tử vong do hạ tầng y tế chưa đáp ứng kịp. Không đăng tải dự báo thiếu căn cứ về những nguy cơ, nhất là việc các doanh nghiệp FDI rút vốn đầu tư. Thận trọng khi sử dụng và không bình luận hình ảnh các phương tiện, vũ khí, khí tài của quân đội, công an tại Thành phố, tránh bị lợi dụng, kích động, xuyên tạc, chống phá. Đấu tranh, phản bác kịp thời các thông tin giả, xấu độc trên không gian mạng. Cơ quan báo chí có sai sót khi đăng tải thông tin phải đính chính ngay. Tuyệt đối không đưa những tin, bài có ý chê trách, so sánh lực lượng này hay lực lượng khác; đấu tranh chống tâm lý kỳ thị, so sánh vùng miền, thành phần xã hội.... Không giật tít tin, bài dạng nghỉ vấn, lửng lơ dễ gây suy diễn, hiểu theo hướng tiêu cực; tránh thông tin những hiện tượng cá biệt, đơn lẻ, không phản ánh bản chất tình hình chung...

Bên cạnh đó, cần tăng cường thông tin hướng dẫn người dân thực hiện phòng, chống dịch như: thực hiện giãn cách, đảm bảo phòng, chống dịch trong sinh hoạt hàng ngày, tự theo dõi và bảo vệ sức khỏe, cách ly và điều trị tại nhà.

Tập trung thông tin về nỗ lực trong điều trị và các kết quả nghiên cứu, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào điều trị, các loại thuốc hỗ trợ điều trị đang phát triển và thử nghiệm thành công trong nước, tiến độ nhập, phân phối và tiêm vaccine gắn với thiết lập các vùng an toàn với F0 (được hiểu là các vùng được tiêm vaccine đối với đại bộ phận dân cư). Thông tin nhanh, đúng, đủ liều lượng, rõ ràng về các giải pháp mới của ngành y tế trong việc đẩy nhanh tiến độ xét nghiệm, tự xét nghiệm, hoạt động của các đội chăm sóc y tế lưu động tại các phường, xã nhằm giúp người dân yên tâm và biết cách huy động sự trợ giúp về y tế trong quá trình theo dõi sức khoẻ ở nơi cư trú.

Cử phóng viên có kinh nghiệm, có trình độ chuyên môn chuyên trách thông tin về phòng, chống dịch. Chủ động theo dõi các thông tin, quan điểm, hình ảnh trên mạng xã hội để lan tỏa những thông tin tích cực đã được kiểm chứng; cảnh báo tin giả, xuyên tạc, bóp méo, cắt cúp sự thật. Chủ động đấu tranh ngay trên không gian mạng hoặc trên mặt báo với thông tin sai sự thật, luận điệu sai trái, đặc biệt với những tin tức lan toả với quy mô, tốc độ bất thường, có ý đồ, mục đích xấu.

Các mạng xã hội trong nước, trang tin điện tử tổng hợp cần tích cực lan toả thông tin hữu ích giúp các ngành, các cấp và người dân chống dịch hiệu quả. Tổ chức sử dụng nền tảng Zalo, Viber... thông báo rộng rãi, ngắn gọn các chính sách giúp người dân yên tâm thực hiện.

Ngoài ra, có giải pháp huy động các “KOLs”, đặc biệt là những tài khoản mạng xã hội có ảnh hưởng tốt trong giới báo chí, truyền thông tham gia chia sẻ những quan điểm, cách làm có tác động tích cực đến hiệu quả chung của công tác phòng, chống dịch.

Dùng những cơ chế phối hợp đặc biệt với các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới, bao gồm cả những biện pháp kỹ thuật để xử lý, bóc gỡ triệt để tin giả, tin xuyên tạc, bóp méo các quan điểm, phương pháp chống dịch, gây ảnh hưởng xấu đến tâm lý nhân dân và hiệu quả công tác chống dịch.

Đặc biệt, tất cả thông tin trên báo chí (báo in, điện tử, phát thanh, truyền hình, ảnh) liên quan đến TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, Long An trong thời gian tăng cường các biện pháp phòng, chống dịch đều phải được đăng, phát hết sức thận trọng. Lưu ý việc sử dụng tít bài phù hợp, lựa chọn ảnh, video clip, không giật tít tin, bài nghi vấn liên quan đến công tác phòng, chống dịch. Tuyệt đối không khai thác lại mà không kiểm chứng, xác minh đối với những chất liệu chỉ xuất hiện trên mạng xã hội… Các địa phương chủ động, định kỳ họp báo hoặc quyết định phương thức cung cấp thông tin phù hợp cho báo chí từ 1-2 lần/ngày.

Với hệ thống thông tin cơ sở: Ưu tiên các phương tiện, phương thức truyền thông chính sách nhanh và tốt nhất đến người dân, đặc biệt là dân nghèo, người nhập cư khu ven đô (không tivi, không điện thoại thông minh, chính quyền khó quản lý...). Vì vậy, cần sử dụng hệ thống loa truyền thanh, loa di động... để thông báo ngắn gọn thông tin, chính sách cụ thể giúp an dân (lịch chuyển, cách chuyển hàng hoá nhu yếu phẩm, thuốc đến người dân, các biện pháp chăm sóc F0 ở nhà...).

Với thông tin đối ngoại: Tập trung thông tin, tuyên truyền trên báo chí bằng tiếng nước ngoài (và thông qua các cơ quan báo chí, thông tấn nước ngoài) về những biện pháp quyết liệt của Chính phủ Việt Nam, TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam nhằm kiểm soát thành công sự lây lan của dịch bệnh, giảm thiểu các ca tử vong, điều trị thành công cho bệnh nhân COVID-19. Tăng cường thông tin cho người nước ngoài tại Việt Nam để họ hiểu, thực hiện và không gặp nhiều khó khăn trong công việc, giải quyết được các nhu cầu thiết yếu và chăm sóc sức khoẻ. Nêu bật các kết quả tích cực trong công tác kiểm soát dịch, giảm tỷ lệ tử vong ở Việt Nam, cũng như những khó khăn cần sự giúp đỡ của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là ngoại giao vaccine.

Với các doanh nghiệp viễn thông: Tiếp tục nhắn tin SMS, gửi thông điệp qua nhạc chờ… đối với người dân khu vực TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, Long An để gửi thông tin, khuyến cáo ngắn gọn, quan trọng cần người dân biết và tuân thủ.

Với lĩnh vực Công nghệ thông tin - An toàn thông tin: Tổ chức tốt việc sử dụng công nghệ hỗ trợ tập hợp, phân tích, đánh giá tình hình công tác phòng chống dịch, “lắng nghe” ý kiến phản hồi, phản biện về các biện pháp, chiến thuật chống dịch cụ thể cần điều chỉnh. Tổng hợp những kiến nghị của nhân dân, nhà khoa học, doanh nghiệp, bà con Việt kiều để cung cấp cho báo chí, truyền thông và tham mưu điều chỉnh chính sách, giải pháp chống dịch.

Bộ TT&TT chỉ đạo tổ chức tốt việc sử dụng công nghệ hỗ trợ tập hợp, phân tích, đánh giá tình hình công tác phòng chống dịch. (Ảnh minh họa: Báo Nhân dân)

Theo dõi thông tin trên báo chí, trang thông tin điện tử, mạng xã hội, thống kê các dòng thông tin chính trong từng giờ, từ đó xác định sớm các dòng thông tin, hướng khai thác thiếu tích cực để góp ý điều chỉnh. Xác định được các xu hướng thông tin đang “nóng” để có phương án sử dụng truyền thông, báo chí định hướng ngay; xác định xu hướng hoặc dòng thông tin tích cực trên mạng xã hội để lan toả.

Thành lập Tổ công tác đặc biệt về truyền thông

Nhằm thực hiện những nhiệm vụ quan trọng nêu trên, Bộ TT&TT chỉ đạo thành lập Tổ công tác đặc biệt về truyền thông tại TP Hồ Chí Minh (do 1 đồng chí Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương làm Tổ trưởng và đại diện các cơ quan của TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, Long An, Bộ TT&TT, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an) để hỗ trợ và trực tiếp chỉ đạo, định hướng, xử lý thông tin trên mọi hạ tầng, mọi phương thức liên quan đến công tác phòng, chống dịch.

Đại diện Tổ công tác đặc biệt về thông tin, tuyên truyền của Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ TT&TT tại TP Hồ Chí Minh (trên cơ sở nắm bắt, tổng hợp thông tin từ Ban Tuyên giáo Thành ủy, Sở TT&TT TP Hồ Chí Minh và các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Long An) có quyền yêu cầu người đứng đầu cơ quan báo chí tháo gỡ những tin, bài, hình ảnh nếu thấy không phù hợp với yêu cầu của công tác chống dịch. Khi nhận được chỉ đạo, các cơ quan báo chí phải thực hiện ngay, không quá 10 phút từ lúc nhận được yêu cầu.

Khi phát hiện những vấn đề bất cập trong quá trình tác nghiệp, phóng viên cần cung cấp ngay cho Tổ công tác để phối hợp với thành phố, chính quyền địa phương đưa ra nhanh nhất phương án truyền thông phù hợp.

Các cơ quan báo chí sẽ cử đại diện lãnh đạo tham gia đầy đủ các cuộc giao ban về phòng chống dịch tại địa bàn, đóng góp ý kiến và thực hiện giải pháp thông tin, tuyên truyền, giúp tối ưu hoá các biện pháp phòng chống dịch, đặc biệt khi tình hình đòi hỏi phải có sự điều chỉnh kịp thời.

Các đơn vị quản lý nhà nước thuộc khối báo chí - truyền thông và ứng dụng công nghệ, an toàn thông tin của Bộ TT&TT cử đại diện phối hợp với cơ quan đầu mối của TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, Long An, đại diện Bộ Y tế, Bộ Quốc phòng và các bộ, ngành liên quan hỗ trợ công tác thông tin, tuyên truyền phòng chống dịch. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để thu thập, phân tích và điều hướng thông tin.

Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, Báo Nhân dân, các cơ quan báo chí phối hợp với Vụ Truyền thông và thi đua khen thưởng (Bộ Y tế) tăng cường sản xuất và phát sóng, đăng phát các video clip, áp-phích (poster) tuyên truyền, clip âm thanh hướng dẫn các kỹ năng sống an toàn trong mùa dịch, các chương trình phổ biến kiến thức cho nhân dân, nhất là clip hướng dẫn chăm sóc, theo dõi sức khỏe tại nhà. Tổ chức chương trình trò chuyện trực tiếp, trực tuyến để nắm bắt tâm tư, kiến nghị của các tầng lớp nhân dân đối với Nhà nước trong công tác phòng, chống dịch. Tăng cường các chương trình giải trí lành mạnh, hấp dẫn nâng cao đời sống tinh thần nhân dân.