Cần giao quyền chủ động cơ cấu lại nợ cho các ngân hàng thương mại

Theo ông Phạm Xuân Hòe - nguyên Phó Viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng, dòng tiền của doanh nghiệp đang cạn kiệt nên việc tiếp cận vốn đối với doanh nghiệp rất quan trọng.

Doanh nghiệp nhỏ và vừa gần như không tiếp cận được khoản vay hỗ trợ lãi suất vì họ không có đủ khả năng minh bạch về tài chính. Chính sách hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp nhỏ và vừa được coi là mở nhưng thực ra là đang “trói lại”.

“Các doanh nghiệp muốn cơ cấu lại nợ để tiếp tục sống. Bởi vậy, NHNN cần có tháo gỡ mạnh mẽ hơn nữa về mặt chính sách. Đặc biệt, NHNN cần giao quyền chủ động cơ cấu lại nợ cho hội đồng quản trị các ngân hàng thương mại để cho vay tiếp đối với doanh nghiệp đủ khả năng tái cơ cấu”, ông Hòe nói.

Theo ông Hòe, điều căn bản nhất của chính sách là không nên làm chính sách theo kiểu một lần. Chỉ nên xử lý tình huống cho thích ứng. Ví dụ như Thông tư 08/2022/TT-NHNN về trình tự, thủ tục giám sát ngân hàng không giải quyết được căn cơ của hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp.

Tất cả các doanh nghiệp mới phát hành trái phiếu phải đáp ứng đủ các tiêu chuẩn theo thông lệ quốc tế; phải được chấm điểm xếp hạng tín nhiệm, phải đạt được các hệ số nhất định. Khi đã chấm điểm xếp hạng tín nhiệm trái phiếu doanh nghiệp, tất cả các trái phiếu từ hạng AAA tụt xuống BBB thì lập tức nhà đầu tư sẽ bàn thảo.

Bởi vậy, việc can thiệp hành chính vào thị trường trái phiếu theo Thông tư 08/2022/TT-NHNN là không hiệu quả.

Cũng theo nguyên Phó Viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng, NHNN cần có cơ chế hiệu quả hơn trong giải pháp hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp.

Cần chuyển 50% vốn trong gói hỗ trợ gần 40 nghìn tỷ đồng cho doanh nghiệp sang quỹ bảo lãnh cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Quỹ đó là của toàn quốc, vì hiện vốn tại các quỹ địa phương đang hoạt động lòng vòng không hiệu quả.

“Về cơ chế bảo lãnh, phải là bảo lãnh tín chấp cho doanh nghiệp. Khi họ đủ điểm, có các hiệp hội chấm điểm đánh giá thì họ phải được bảo lãnh bằng tín chấp chứ không thể có tài sản thế chấp. Các ngân hàng thương mại hiện nay 6 tháng đánh giá lại tài sản thế chấp, điều này khiến cho doanh nghiệp không đáp ứng được”, ông Hòe cho biết.

Một khó khăn nữa mà doanh nghiệp đang phải đối mặt, theo ông Hòe là vấn đề hoàn thuế cho doanh nghiệp thực hiện cho thuê dịch vụ tại khu chế xuất. Hoạt động cho thuê này cũng được coi như hoạt động xuất khẩu, tuy nhiên, doanh nghiệp lại không được hoàn thuế. Chính sách thuế cần phải được tháo gỡ thường xuyên thì doanh nghiệp mới trụ vững được.

Đánh giá về việc Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) vừa đạt được thỏa thuận bán 15% cổ phần cho Ngân hàng Sumitomo Mitsui Banking Corporation (SMBC) – thuộc tập đoàn tài chính Sumitomo Mitsui Financial Group, Inc (SMFG) của Nhật Bản – thông qua một đợt phát hành cổ phiếu riêng lẻ, ông Hòe cho rằng, phía Nhật Bản đang thấy thị trường Việt Nam rất tiềm năng.

Những khó khăn thách thức của lĩnh vực tài chính Việt Nam lại là cơ hội cho doanh nghiệp Nhật Bản.

Thị trường tài chính của Việt Nam đang phát triển ở giai đoạn sơ khai, đặc biệt, SMBC đã nhìn thấy tiềm năng về thị trường tài chính tiêu dùng rất lớn. Nhật Bản đã tham gia nhiều vào thị trường bán lẻ của Việt Nam và đây cũng là nước sản xuất ra hàng tiêu dùng rất lớn.

Nhật Bản muốn tạo hệ sinh thái về tài chính để hỗ trợ cho chính những doanh nghiệp của Nhật Bản đầu tư tại Việt Nam. Nếu mở một ngân hàng nước ngoài mới hoàn toàn vào Việt Nam thì sẽ khó hơn rất nhiều.

“Tôi nghĩ thị trường tài chính của Việt Nam còn nhiều cuộc tái cấu trúc lại, đem lại lợi ích cho doanh nghiệp trong nước vì họ sẽ quản trị bài bản hơn, tiếp cận với nhiều nguồn vốn rẻ hơn. Mua bán và sáp nhập (M&A) trên lĩnh vực ngân hàng sẽ giúp doanh nghiệp Việt tiếp cận được nguồn vốn rẻ của nước ngoài”, ông Hòe kỳ vọng.