Nối lại hoạt động thương mại Việt Nam- Ukraine

Tại hội thảo trực tuyến "Kết nối giao thương giữa Doanh nghiệp Việt Nam – Ukraine" do Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ (Bộ Công Thương) và Phòng Thương mại & Công nghiệp Ukraine tổ chức chiều 19/4, bà Nguyễn Khánh Ngọc - Phó vụ trưởng Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ khẳng định, do tình hình đại dịch COVID-19 và chiến sự tại Ukraine thời gian qua, kim ngạch trao đổi thương mại giữa hai nước có chiều hướng giảm. Trong năm 2022, trao đổi thương mại giữa hai nước bị đình trệ khá nghiêm trọng. Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước trong năm 2022 đạt 244,2 triệu USD (giảm 195%), trong đó xuất khẩu đạt 65,6 triệu USD (giảm 525%), nhập khẩu đạt 178,6 triệu USD (giảm 210%).

Trong 3 tháng đầu năm 2023, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước chỉ đạt 12,9 triệu USD, giảm 914% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, xuất khẩu đạt 5,1 triệu USD, nhập khẩu từ Ukraine đạt 7,8 triệu USD.

Các nhóm hàng xuất khẩu truyền thống, có thế mạnh của Việt Nam sang thị trường Ukraine đều bị suy giảm kim ngạch hết sức nghiêm trọng. Trong đó, thủy sản giảm 370%, cà phê giảm 587%, hạt điều giảm 844%, hàng dệt may giảm 241%, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện giảm 506%… Nhóm hàng nhập khẩu chính từ thị trường Ukraine là lúa mì chứng kiến sự sụt giảm 89,9%.

Tuy nhiên, theo Phó vụ trưởng Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ, đã có tín hiệu tích cực khi thương mại hai chiều giữa hai nước bắt đầu nối lại sau nhiều tháng bị đình trệ và hội thảo ngày hôm nay, với sự quan tâm và tham gia của đông đảo doanh nghiệp hai nước cũng là minh chứng cho điều này.

Hiện nay các doanh nghiệp Ukraine đang ưu tiên nhập khẩu các mặt hàng thiết yếu phục vụ cho đời sống và sinh hoạt. Các doanh nghiệp Ukraine cũng nhìn nhận việc hợp tác kinh tế với Việt Nam đặc biệt tốt cho Ukraine trong giai đoạn tái thiết sau chiến tranh.

Ông Valery Korol - Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Ukraine cho biết: Năm 2021 kim ngạch thương mại 2 nước vượt 800 triệu USD, nhưng hiện nay tụt giảm mạnh. Trong bối cảnh gặp nhiều khó khăn, Ukraine mong muốn hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực lương thực thực phẩm, chế tạo máy móc, hoá chất, đặc biệt công nghệ thông tin. Công nghệ thông tin là lĩnh vực đang rất phát triển ở Ukraine với đội ngũ chuyên gia CNTT hàng đầu thế giới. Do đó, Ukraine rất mong muốn hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực này.

Ukraine cũng có nguyện vọng tham gia các hội chợ quốc tế để khôi phục hoạt động thương mại, đặc biệt mong muốn được hợp tác với các tỉnh, thành của Việt Nam để thúc đẩy, cải thiện các hoạt động thương mại và đầu tư song phương.

Đánh giá cơ hội hợp tác giao thương giữa DN hai nước, ông Hoàng Đình Chại - Phụ trách Thương vụ Việt Nam tại Ukraine cho biết, thời gian qua, Chính phủ Ukraine đã đưa ra kế hoạch toàn diện phục hồi đất nước trong 10 năm. Động thái này nhận được sự đánh giá tích cực từ các đối tác quốc tế.

Ukraine đang cố gắng xúc tiến hiệp định thương mại tự do với nhiều nước, ký kết thỏa thuận để thực hiện các biện pháp thiết thực, giúp đỡ hoạt động sản xuất, kinh doanh của Ukraine. Trong điều kiện khó khăn hiện nay, Ukraine nhận ra rằng việc hợp tác với Việt Nam đặc biệt tốt trong giai đoạn tái thiết. Các DN Việt Nam và Ukraine đang có các hoạt động tích cực trở lại sau 4 tháng tạm dừng. Trên thực tế, đã có các đoàn DN và hiệp hội DN về Việt Nam xúc tiến thương mại và tìm nguồn hàng.

Phía Ukraine quan tâm đến mặt hàng gạo, lương thực thực phẩm và các sản phẩm dệt may. Trong khi đó, Việt Nam có thể xuất khẩu và hợp tác với thị trường Ukraine trong nhiều lĩnh vực. Với các mặt hàng lương thực, thế mạnh của Việt Nam vẫn là thủy sản, gạo, hạt tiêu, hạt điều vốn là những sản phẩm xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Ukraine đã quen thuộc với các sản phẩm của châu Á, đặc biệt là Trung Quốc, Việt Nam và Thái Lan. Đây là cơ hội cho DN Việt Nam tiếp cận thị trường Ukraine khi các DN Thái Lan và Hàn Quốc gần như đang bỏ trống thị trường do khó khăn về vận chuyển.

Với các mặt hàng sắt, thép, nhôm trước đây là thế mạnh của Ukraine, và Việt Nam nhập khẩu rất nhiều. Vật liệu xây dựng, dệt may, thuốc tân dược, dược phẩm, thuốc đông y... cũng là những lĩnh vực mà hai nước có thể hợp tác, bổ sung cho nhau.

Trong lĩnh vực đầu tư, các DN Ukraine đang thiếu trầm trọng về vốn để duy trì và phát triển. Do đó, DN Việt Nam có thể đầu tư, liên kết, mua nhà máy. Đây là cơ hội tốt cho các nhà đầu tư của Việt Nam đầu tư, sản xuất và xuất khẩu sang châu Âu. Hiện Thương vụ đã nhận được một số đề nghị về đầu tư tái thiết đất nước, hợp tác đầu tư, mua bán DN.

Theo ông Hoàng Đình Chại, hiện là thời điểm thuận lợi để đẩy mạnh thương mại hai nước. Tuy nhiên, các DN cần lưu ý trong hợp tác thương mại cần tìm hiểu kỹ phương thức vận chuyển, phương thức thanh toán, bảo hiểm. Đã có những trường hợp giả mạo để lấy tiền tiền đặt cọc trong thanh toán trước và khó đòi. Việc thanh toán hiện nay cần phải hết sức thận trọng, tốt nhất là yêu cầu đặt cọc cho lô hàng.

Về vận chuyển, cảng biển chính đã tạm thời mở cửa nhưng mới ưu tiên hàng lương thực. Ukraine đang tạm thời nhập cảng của một số nước châu Âu và thông qua đường bộ tới Ukraine. Vận chuyển hiện nay chủ yếu qua đường sắt. Vì vậy, DN phải tìm hiểu, đàm phán kỹ về hành trình vận chuyển.

Trong khuôn khổ hội thảo cũng đã diễn ra phiên kết nối trực tiếp giữa DN Việt Nam và DN Ukraine trong lĩnh vực công nghiệp, nguyên vật liệu, gỗ, chế biến chế tạo, nông sản, thực phẩm và dược phẩm.