UBTV Quốc hội: Nên ban hành luật riêng về hộ kinh doanh

Theo báo cáo, có hai loại ý kiến về quy định đối tượng hộ kinh doanh vào dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi).

Loại ý kiến thứ nhất: Nhất trí đưa nội dung quy định về hộ kinh doanh vào dự thảo Luật như phương án Chính phủ đã trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 vì 3 lý do:

Một là nội dung quy định về hộ kinh doanh tại dự thảo Luật dựa trên cơ sở luật hóa tối đa các quy định đã được áp dụng ổn định trong thực tiễn của Nghị định số 78/2015/NĐ-CP của Chính phủ về đăng ký doanh nghiệp; Hai là Luật Doanh nghiệp năm 1999, 2005 và năm 2014 đã có điều khoản quy định về hộ kinh doanh và giao Chính phủ quy định chi tiết. Do đó, xét về bản chất thì việc quy định một Chương về hộ kinh doanh trong dự thảo Luật chỉ là việc bổ sung, hoàn thiện, cụ thể hóa các quy định chung đã có về hộ kinh doanh; Ba là việc quy định hộ kinh doanh trong dự thảo Luật sẽ có tác động tích cực, xóa bỏ hạn chế về thương quyền và nâng cao địa vị pháp lý của hộ kinh doanh.

Trong khi đó, loại ý kiến thứ hai lại đề nghị không quy định nội dung về hộ kinh doanh vào dự thảo Luật, mà xem xét, ban hành một luật riêng về hộ kinh doanh vì 3 lý do:

Một là, xét về bản chất, hộ kinh doanh là một loại hình kinh doanh nên quyền và nghĩa vụ của hộ kinh doanh cần phải được điều chỉnh bởi Luật, chứ không thể quy định bằng Nghị định. Tuy nhiên, việc đưa hộ kinh doanh vào dự thảo Luật là không phù hợp vì hộ kinh doanh không phải là doanh nghiệp nên không thuộc phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Luật Doanh nghiệp;

Hai là, hộ kinh doanh được coi là một hình thức kinh doanh khác biệt với doanh nghiệp tư nhân, công ty hợp danh, công ty TNHH và công ty cổ phần. Những quy định về hộ kinh doanh tại dự thảo Luật chỉ mới giải quyết được việc kiểm soát, quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh, mặt khác có thể làm tăng rủi ro, tăng chi phí đối với thành lập và hoạt động của hộ kinh doanh; bên cạnh đó chưa có quy định tạo thêm quyền tự do kinh doanh, tăng độ an toàn kinh doanh, tạo thêm thuận lợi cho hộ kinh doanh, cũng như các cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của hộ kinh doanh. Vì vậy, việc quy định hộ kinh doanh trong dự thảo Luật dẫn đến phải mở rộng thêm phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng cho một chủ thể mới;

Ba là, số lượng về đối tượng chịu tác động là hộ kinh doanh rất lớn. Vì vậy, cần có thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng, đánh giá thực tiễn và tham vấn để hoàn thiện khung khổ pháp luật tốt nhất điều chỉnh và áp dụng cho chủ thể hộ kinh doanh, tránh những tác động bất lợi tới hoạt động của các hộ kinh doanh.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề xuất lựa chọn loại ý kiến thứ 2: ban hành một luật riêng về hộ kinh doanh

Cũng theo Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Doanh nghiệp (sửa đổi), liên quan tới quy định thông báo mẫu dấu của doanh nghiệp vẫn tồn tại hai loại ý kiến.

Loại ý kiến thứ nhất: Thống nhất với phương án Chính phủ đã trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8, theo đó bỏ thủ tục thông báo mẫu dấu với cơ quan đăng ký kinh doanh vì 3 lý do.

Một là, thủ tục thông báo mẫu dấu cho cơ quan đăng ký kinh doanh chỉ là thủ tục hành chính, không phải là thủ tục xin phép sử dụng con dấu;

Hai là, việc bỏ thủ tục thông báo mẫu dấu giảm bớt thủ tục hành chính, giảm rủi ro trong giao dịch dân sự và giao dịch với cơ quan nhà nước; góp phần cắt giảm chi phí gia nhập thị trường, nâng xếp hạng về môi trường kinh doanh của quốc gia;

Ba là, trong bối cảnh đẩy mạnh ứng dụng thành tựu của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, doanh nghiệp có thể chủ động ứng dụng các phương tiện khoa học, công nghệ (chữ ký điện tử hoặc công nghệ blockchain...).

Loại ý kiến thứ hai: Đề nghị duy trì quy định về thông báo mẫu dấu cho cơ quan đăng ký kinh doanh như Luật hiện hành để phù hợp với đặc điểm tình hình nước ta, bảo đảm tính chính danh cho doanh nghiệp vì 3 lý do sau.

Thứ nhất, việc doanh nghiệp phải thông báo mẫu dấu cho Cơ quan đăng ký kinh doanh không mất nhiều thời gian, thủ tục hành chính (có thể thay thế bằng hình thức điện tử);

Thứ hai, bảo đảm việc cơ quan quản lý nhà nước có thể kiểm soát được các hóa đơn, chứng từ trong việc kê khai thuế;

Thứ ba, tránh phát sinh tranh chấp, lừa đảo trong các hợp đồng dân sự.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề xuất lựa chọn loại ý kiến thứ 2: duy trì quy định thông báo mẫu dấu.

Liên quan tới nội dung chào bán trái phiếu riêng lẻ của công ty không đại chúng (Điều 128), một số ý kiến đề nghị quy định cụ thể, chặt chẽ các điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ của doanh nghiệp không đại chúng, cần luật hóa tối đa các quy định để bảo đảm phù hợp, đồng bộ với Luật Chứng khoán.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin tiếp thu, bổ sung quy định về chào bán trái phiếu riêng lẻ của công ty không đại chúng trong dự thảo Luật. Điều kiện chào bán trái phiếu riêng lẻ của công ty không đại chúng cơ bản tương đồng điều kiện đối với công ty đại chúng. Đồng thời, giao Chính phủ quy định chi tiết về loại trái phiếu, hồ sơ, trình tự, thủ tục phát hành và giao dịch trái phiếu riêng lẻ; công bố thông tin định kỳ, bất thường; phát hành trái phiếu riêng lẻ ra thị trường quốc tế.

Có ý kiến đề nghị làm rõ đối tượng được mua và chuyển nhượng trái phiếu chỉ giới hạn cho nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp hay cần mở rộng cho cả nhà đầu tư cá nhân hoặc tổ chức khác.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo: Thị trường trái phiếu doanh nghiệp còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt khi các nhà đầu tư cá nhân nhỏ, lẻ có ít thông tin và khả năng phân tích, đánh giá rủi ro hoặc khi các doanh nghiệp lạm dụng, triển khai các hình thức huy động vốn trái phiếu thiếu minh bạch. Việc hạn chế đối tượng mua trái phiếu riêng lẻ là các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và giới hạn việc chuyển nhượng trái phiếu riêng lẻ giữa các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp không ảnh hưởng đến quyền của các nhà đầu tư khác không phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và lợi ích của doanh nghiệp, phù hợp với Luật Chứng khoán và thông lệ phổ biến.

Có ý kiến đề nghị bổ sung thêm đối tượng là “nhà đầu tư chiến lược” trong đối tượng tham gia mua trái phiếu riêng lẻ đối với trái phiếu chuyển đổi hoặc kèm theo chứng quyền.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin tiếp thu, chỉnh sửa, bổ sung quy định về nhà đầu tư chiến lược tại khoản 2 Điều 128, nhằm bảo đảm quyền lợi cho doanh nghiệp trong việc thu hút các nhà đầu tư có định hướng và chiến lược trở thành cổ đông của doanh nghiệp, tương thích với quy định của Luật Chứng khoán.