Loài cá ‘biết bay’ từng rẻ như cho ở miền Trung, nay được người thành phố truy tìm

Ảnh minh họa.

Theo ngư dân các tỉnh Đà Nẵng, Gia Lai (Bình Định cũ), Khánh Hòa, cá chuồn thuộc họ cá biết bay, thân thon dài, da xanh biếc, có đôi vây ngực và vây lưng lớn giúp chúng lao lên khỏi mặt nước hàng chục mét mỗi khi gặp nguy hiểm. Loài cá này thường “cất cánh” bay một đoạn ngắn vài mét trước khi khép vây và trở lại mặt biển.

Mùa cá chuồn bắt đầu từ tháng 3 âm lịch và kéo dài đến khoảng tháng 6 hoặc tháng 7 hằng năm. Tùy loại mà cá chuồn được người dân đặt tên khác nhau: cá chuồn mang giang, xương mềm chuyên nấu canh chua; cá chuồn cồ (hay chuồn gành) to gần bằng bắp tay, thịt ngọt, dùng kho hoặc nấu bún; cá chuồn hột mít nhỏ con; cá chuồn xanh có da ánh xanh, thịt mềm, ít vảy.

Thịt cá chuồn trắng, chắc và ngọt nhưng nhiều xương nhỏ, đòi hỏi người nấu phải thật khéo léo. Hiện tại, giá cá chuồn nhỏ dao động từ 30.000 - 40.000 đồng/kg, cá chuồn cồ khoảng 70.000 - 80.000 đồng/kg. Tại các thành phố lớn như TP Hồ Chí Minh, cá chuồn tươi được bán với giá 120.000 - 150.000 đồng/kg - gấp nhiều lần so với trước đây.

Chị Cẩm Loan (quê Khánh Hòa, hiện sống ở TP Hồ Chí Minh) chia sẻ: “Cá chuồn là món ăn gắn liền với tuổi thơ của người miền Trung. Trước kia, cá rẻ lắm, giờ muốn mua tươi phải đi chợ thật sớm mới có”.

Theo chị Loan, cá chuồn tươi có mắt trong, thân óng ánh, da không nhũn và mang đỏ tươi. Khi chế biến, cần đánh vảy sạch, bỏ mang, mổ bụng, nạo hết nhớt rồi để ráo. “Cá chuồn đúng vị miền Trung thường được ướp với củ nén, nghệ tươi và ớt xanh”, chị nói.

Từ nguyên liệu này, người miền Trung sáng tạo ra hàng loạt món ngon nức tiếng: cá chuồn kho mít non, cá chuồn nướng, chiên sả nghệ, nấu canh lá giang, dưa hồng hay khổ qua.

Trong đó, cá chuồn kho mít non là món ăn tiêu biểu nhất. Cá được kho mềm rục, mít non thấm vị mắm nghệ, ăn bùi bùi, thơm nồng, “tốn cơm vô kể”. Mít non sau khi luộc sơ được cho vào nồi cùng cá, nghệ, củ nén và hành khô phi thơm. “Món này không cần nước màu, chỉ đổ nước gần mặt cá rồi kho nhỏ lửa. Nếu để cạn, mít sẽ bị mặn”, chị Loan chia sẻ kinh nghiệm.

Với món cá chuồn nướng, người nấu nhồi hỗn hợp củ nén, hành tím, nghệ, tỏi và ớt giã nhuyễn vào bụng cá, gập đôi lại để thấm gia vị rồi chiên hoặc nướng trên than hoa. Khi cá chín vàng, phết thêm lớp dầu ăn pha gia vị bên ngoài để tạo màu hấp dẫn và mùi thơm đặc trưng.

Từ món ăn “rẻ như cho” ngày nào, cá chuồn giờ đây đã trở thành đặc sản được người xa quê tìm mua bằng mọi giá, không chỉ bởi vị ngon đậm đà mà còn vì trong mỗi miếng cá là cả hương vị mặn mòi của biển miền Trung.