Doanh nghiệp khó thành công vì vội vã chinh phục thị trường nước ngoài

Bộ Chính trị tại Nghị quyết số 68-NQ/TW và Chính phủ tại Nghị quyết số 138/NQ-CP đã khẳng định quan điểm phát triển mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng nhất của tăng trưởng kinh tế, coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong chiến lược phát triển đất nước giai đoạn mới.

Trên tinh thần đó, Chính phủ luôn xác định khu vực kinh tế tư nhân là trụ cột quan trọng của nền kinh tế, đóng góp lớn vào tăng trưởng, đổi mới sáng tạo, tạo việc làm và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Trong định hướng đó, việc triển khai “Chương trình Vươn ra thị trường quốc tế giai đoạn 2026–2035” – GoGlobal thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của Nhà nước trong việc đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, nâng cao năng lực quản trị, chất lượng sản phẩm – dịch vụ, và khẳng định thương hiệu Việt Nam trên thị trường quốc tế. Hiện Bộ Công Thương đang lấy ý kiến đóng góp để hoàn thiện Chương trình GoGlobal.

Góp ý cho dự thảo chương trình này, bà Dương Thị Minh Tuệ - Phó Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Mỹ nghệ TP Hồ Chí Minh (HAWA) cho rằng, muốn "Go Global", trước hết doanh nghiệp phải "mạnh từ bên trong". Do đó, cần có các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp.

Theo bà Tuệ, Nhà nước cần hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào chuyển đổi số và sản xuất xanh. Việc áp dụng công nghệ số vào quản lý sản xuất sẽ giúp tăng tính minh bạch, tối ưu hóa quy trình. Đồng thời, việc sử dụng nguyên liệu bền vững, thân thiện với môi trường là yếu tố then chốt để xây dựng thương hiệu và năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Phát triển nguồn nhân lực và mạng lưới đối tác quốc tế là điều cần được lưu tâm bởi theo Phó Chủ tịch HAWA, để thâm nhập thành công thị trường toàn cầu, con người là yếu tố quyết định.

Về nhân lực trong nước, Việt Nam có một thế hệ trẻ tài năng, có khả năng xây dựng thương hiệu và triển khai thương mại điện tử. Nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu tận dụng nguồn lực này.

Về đối tác quốc tế, cần có những "đầu mối" trực tiếp tại thị trường mục tiêu để nghiên cứu thị trường (R&D) và nắm bắt xu hướng. Hiện nay, doanh nghiệp Việt còn khá lúng túng và chủ yếu dựa vào các mối quan hệ sẵn có.

"Thông qua các Thương vụ tại nước ngoài và các chương trình triển lãm quốc tế, chúng ta nên xây dựng một mạng lưới các đơn vị xúc tiến thương mại uy tín, giúp kết nối doanh nghiệp Việt với các đối tác phù hợp để cùng nhau phát triển nhanh chóng cả kênh online và offline", bà Tuệ nói.

Theo Phó Chủ tịch HAWA, doanh nghiệp Việt đã có những thành công nhất định trong việc thiết kế sản phẩm chất lượng cao. Tuy nhiên, chúng ta cần tạo rào cản kỹ thuật, để tránh tình trạng sản phẩm dễ dàng bị sao chép, cần đầu tư sâu hơn vào R&D. Doanh nghiệp Việt còn khá yếu trong việc bảo hộ sở hữu trí tuệ ở nước ngoài. Do vậy, cần có các chương trình đào tạo và hỗ trợ để doanh nghiệp hiểu và thực thi hiệu quả các quy định pháp luật liên quan.

Liên quan đến chính sách vĩ mô, bà Tuệ đưa ra một số đề xuất hỗ trợ ngành gỗ phát triển bền vững. Thứ nhất, tự chủ nguồn cung nguyên liệu. Ngành gỗ vẫn phụ thuộc lớn vào nguyên liệu từ Trung Quốc, gây khó khăn khi xuất khẩu sang Mỹ, nguy cơ bị áp thuế chống bán phá giá. Các doanh nghiệp trong ngành mong Chính phủ có chính sách thu hút đầu tư vào mảng nguyên vật liệu để doanh nghiệp có thể tự chủ nguồn cung hợp pháp ngay tại sân nhà.

Thứ 2, giải quyết vấn đề thuế quan với thị trường Mỹ. Hiện nay, các sản phẩm như tủ bếp, tủ vanity đang đối mặt với nguy cơ bị điều tra và áp thuế cao (có thể tăng từ 25% lên 30-50%). Các doanh nghiệp kiến nghị Bộ Công Thương và Chính phủ có tiếng nói mạnh mẽ hơn trong các kỳ đàm phán để bảo vệ quyền lợi cho doanh nghiệp.

Thứ 3, giảm chi phí logistics. Chi phí logistics của Việt Nam hiện cao hơn Trung Quốc khoảng 30%, làm giảm sức cạnh tranh về giá. Việc Nam cần cải thiện hệ thống vận tải, đặc biệt là kết nối từ các khu công nghiệp đến cảng biển.

"Cuối cùng, tôi hy vọng chương trình "Go Global" sẽ được triển khai rộng rãi. Hiệp hội mong muốn được đồng hành cùng Bộ Công Thương xây dựng một kế hoạch hành động trong 5 năm tới, từng bước cải thiện các điểm yếu để đạt được sự bền vững. Bền vững ở đây có nghĩa là doanh nghiệp chủ động được thị trường, chuỗi cung ứng, nguồn nguyên liệu, công nghệ sản xuất, và sở hữu nguồn nhân lực chất lượng cao", bà Tuệ chia sẻ.