Bi kịch cuộc đời cô Phượng Hàng Ngang: Đám tang không giọt lệ của một trong Tứ đại mỹ nhân Hà thành xưa

Vào giữa thập kỷ 30 thế kỷ trước, người dân Hà Thành thường nhắc đến “Tứ đại mỹ nhân” Hà thành gồm: cô Phượng Hàng Ngang, cô Síu Cột Cờ, cô Nga Hàng Gai và cô Bính Hàng Đẫy. Đó là những thiếu nữ có nhan sắc và nổi tiếng đến nỗi từng làm mê đắm biết bao trái tim của các quý ông học hàm, học vị cao, công tử hào hoa, văn nhân - ký giả đa tình.

Nối tiếng nhất trong "tứ đại mỹ nhân" Hà Thành có lẽ là cô Phượng Hàng Ngang (Vương Thị Phượng).

Nhan sắc khiến“Tây Thi khiếp vía, Hằng Nga giật mình”

Vương Thị Phượng là con gái cưng của thương gia Vương Toàn Thắng, một nhà buôn bán tơ lụa giàu có ở phố cổ.

Là tiểu thư lá ngọc cành vàng, được thừa hưởng sắc đẹp của mẹ nên từ khi mới sinh ra, cô Phượng đã sở hữu một làn da mềm mại và trắng nõn nà như trứng gà bóc, vóc dáng mềm mại, gương mặt thanh tú. Người Hoa kiều ở Hàng Ngang nói rằng, cô có cặp lông mày “yên my" (lông mày như mây khói), cặp mắt "bán thụy phượng hoàng" (con phượng hoàng nửa thức nửa ngủ, nghĩa là mắt mơ màng say đắm.

Cô Phượng ăn mặc rất nền, khi thì chít khăn nhiễu tam giang, khi thì chít khăn nhung đen, đuôi gà vắt qua mái tóc. Cô hay mặc yếm hoa hiên, quần lĩnh tía cạp điều thắt lưng quan lục. Tất cả những màu sắc ấy ánh lên qua chiếc áo dài vải phin trắng may sát vào thân hình nở nang”. Và đã có không ít văn nhân - ký giả đương thời khi được diện kiến cô Phượng đã phải thốt lên: “Tây Thi khiếp vía, Hằng Nga giật mình”.

Không chỉ dừng lại ở vẻ bề ngoài, cô Phượng còn nổi tiếng là người thông minh, sáng dạ khi biết đủ cầm kỳ thi họa. Chính vì điều này, việc lấy được Phượng hàng Ngang làm vợ đã trở thành ước mơ và lời thách đố của biết bao công tử. Cùng vì đây mà cuộc đời của một mỹ nhân đã rẽ sang hướng hoàn toàn khác.

Cuộc hôn nhân bất hạnh

Thời đó, trạc tuổi với cô có A Đẩu sống ở Hàng Đào, cháu ruột của nhà tư sản chuyên buôn bán lụa Phan Vạn Thành. Thấy gia đình hai bên môn đăng hộ đối, nên thương gia Vương Toàn Thắng đã đồng ý gả con gái cho A Đẩu.

Khi về nhà chồng, cô được sống hết sức sung túc, không phải lo lắng gì về chuyện áo cơm. Ngày ngày cô ra cửa hàng ngồi bán hàng cùng mẹ chồng, việc quán xuyến nhà cửa cô cũng không phải động tay vào, vì đã có người hầu kẻ hạ làm hết.

Khi sinh con trai đầu lòng, cô càng được bố mẹ chồng cưng chiều. Tuy nhan sắc vẫn xinh tươi, nhưng sự rạng rỡ trong đôi mắt cô đã mất dần mất mòn sau những năm sống bên cạnh người chồng công tử của mình.

A Đẩu không hề yêu quý gì cô Phượng. Với anh ta, việc lấy cô chỉ như một “chiến tích” để khoe với bạn bè, như một chiến lợi phẩm, một thứ đồ trang trí đắt tiền cho sự giàu sang của mình.Thậm chí, A Đẩu còn là một người thiếu tinh tế, ăn nói cục mịch và vũ phu. Khi có chuyện gì bực dọc, anh ta sẵn sàng thượng cẳng chân hạ cẳng tay với vợ. Không chỉ thế, A Đẩu còn là một người cờ bạc, rượu chè và mê gái. Không biết bao đêm cô phải khóc vì chồng ngang nhiên "gái gú" trước mặt cô.

Số phận trớ trêu đã đưa đẩy nàng gặp một chàng Tây học, Hán học đẹp trai, lịch lãm, vui tính, tài hoa. Đó chính là Hoàng Hồ (bút danh quen thuộc của Hoàng Tích Chu, con trai tri huyện Bình Lục (Hà Nam). Vương Thị Phượng đã quyết chí đi tìm tình yêu cho mình.

Bỏ chồng đi theo tiếng gọi trái tim

Người ta gọi cô Phượng hàng Ngang là "nàng Kiều" phố cổ bởi lẽ chuyện tình yêu của cô khá giống với Thúy Kiều trong Truyện Kiều của Nguyễn Du. Nếu như nàng Kiều trong truyện được đại thi hào mô tả"Xăm xăm băng lối vườn khuya một mình" khi đến bên Kim Trọng, thì cô Phượng lại dứt bỏ gia đình để đi theo tiếng gọi của tình yêu.

Năm 1927, Hà Nội chấn động trước tin cô Phượng hàng Ngang mất tích. Về sau, người ta mới biết cô đã bỏ nhà chạy theo người tình. Nhưng tiếng gọi trái tim không đưa lối cho nàng Kiều phố cổ tới cuộc sống sáng sủa hơn. Hoàng Tích Chu quyết định tạm gác tình yêu để sang Pháp theo đuổi sự nghiệp vì hoàn cảnh không cho phép ông đưa người tình theo. Chuyện hôn nhân của cô Phượng và nhà báo trẻ cũng không được sự ủng hộ của gia đình Hoàng Tích Chu. Ông Huyện, bố của Chu cho rằng gia đình cô Phượng không môn đăng hộ đối với gia đình ông, hơn nữa cô đã trải qua một đời chồng. Tình yêu của cặp trai tài gái sắc vấp phải nhiều khó khăn và họ đã không vượt qua được. Cuối cùng, gia đình ông Huyện khuyên cô Phượng nên quay trở về Hà thành, xin lỗi gia đình nhà chồng để trở về bên chồng con. Nhưng gia đình A Đẩu đã từ chối nhận lại người con dâu bỏ nhà theo trai này.

Cuộc sống lưu lạc cuối đời

Từ đó, cuộc đời cô Phượng lưu lạc khắp chốn và tự buôn bán để nuôi sống bản thân. Sau nhiều năm sống nay đây mai đó, cô xin nương nhờ cửa Phật tại một ngôi chùa ở Hưng Yên. Tại ngôi chùa này, cô đã gặp người đàn ông cuối cùng của đời mình. Vì mê mẩn sắc đẹp của cô Phượng khi gặp cô trong lúc vãn cảnh tại chùa, ông Bách, Tham tán ở tòa Sứ đã xin lấy cô làm vợ lẽ. Vợ cả của ông Bách ban đầu tỏ ra quý mến cô, nhưng ngấm ngầm ghen ghét và hãm hại cô bằng độc dược khiến người đẹp hóa điên dại, lúc tỉnh lúc mơ. Vợ chồng ông Bách sau đó đã đuổi cô ra khỏi nhà, sai người đưa cô tới Hòa Bình, nhưng cô lại lưu lạc tới Gia Lâm và tìm về nhà bà hàng xóm cũ. Bà tuy nghèo nhưng đã nhận chăm nom cô, yêu thương cô Phượng như con đẻ. Khi bệnh của người đẹp ngày một nặng thêm, bà đã đưa cô tới nhà thương. Người đẹp phố cổ qua đời một tuần sau đó.

Tấm bia mộ đề mấy chữ: "Mộ người bạc mệnh Vương Thị Phượng".

Phượng đã bỏ cảnh nhà sang, giàu, phú quý để lang bạt kỳ hồ tứ phương, hết Bắc lại Nam, bao nhiêu đời chồng mà không qua khỏi một kiếp hồng nhan bạc phận. Đám ma của người đẹp Hà thành một thủa chỉ là chiếc quan tài mà không ai tiễn đưa, không người khóc thương số kiếp hồng nhan...

Dù còn rất nhiều người ngày đó lên án cô Phượng là người đàn bà dâm loạn, bỏ chồng, bỏ con “theo trai”, nhưng hầu hết đều thương cảm cho cô Phượng và ủng hộ sự can đảm, dám vượt lên những lễ giáo khắt khe, để sống hết mình về tình yêu của cô.