Đà Nẵng: Nghề làm bánh tráng Tuý Loan trở thành di sản văn hoá phi vật thể quốc gia

Theo Bảo tàng Đà Nẵng, bánh tráng là món ăn phổ biến của người Việt Nam nói chung, Quảng Nam - Đà Nẵng nói riêng; người miền Bắc gọi là bánh đa, miền Trung và miền Nam gọi là bánh tráng (vì công đoạn chủ yếu khi làm bánh là phải tráng mỏng). Tại TP Đà Nẵng, nghề làm bánh tráng còn tồn tại và phát triển ở xã Hòa Phong, huyện Hòa Vang.

Bà Đặng Thị Tuý Phong (84 tuổi), nghệ nhân tráng bánh tráng Tuý Loan.

Hiện, ở xã Hòa Phong, huyện Hòa Vang còn 15 hộ gia đình duy trì nghề làm bánh tráng truyền thống, tập trung chủ yếu ở thôn Túy Loan.

Túy Loan là một ngôi làng cổ được hình thành do năm vị tiền hiền ngũ tộc Đặng, Lâm, Nguyễn, Trần, Lê. Tương truyền, năm vị tiền hiền ngũ tộc này theo chiếu của vua Lê Thánh Tông đi mở mang bờ cõi về phương Nam (năm Hồng Đức nguyên niên 1470), dừng chân chọn nơi đây để lập nghiệp khai khẩn làm ăn và đặt tên cho làng là Thúy Loan (nay gọi Túy Loan).

Bánh tráng Túy Loan có hương vị thơm ngon đặc trưng của gạo, mè, gừng, tỏi, mắm, muối, đường... Khi ăn, sẽ cảm nhận được độ giòn tan rôm rốp của chiếc bánh tráng được nướng trên bếp than hồng. Mùi thơm, vị cay nhẹ của gừng tươi, tỏi và mè trắng (vừng), có vị ngọt dịu, mằn mặn của đường, nước mắm rất kích thích vị giác.

Nghệ nhân tráng bánh tráng Đặng Thị Túy Phong, sinh năm 1939 (84 tuổi), trú tại thôn Túy Loan Đông 2 cho biết, nghề làm bánh tráng tại địa phương có từ lâu, trước những năm 1975 đã có rồi. Bánh tráng nơi đây làm thủ công, có hương vị riêng, vì thế đã nổi tiếng khắp vùng xứ Quảng ai cũng biết.

Thi nướng bánh tráng tại lễ hội đình làng Tuý Loan.

Bà Đặng Thị Tuý Phong cũng cho biết đã theo và gắn bó với nghề này đến nay khoảng 50 năm, nay tuổi cao sức yếu bà truyền nghề lại cho con gái. Hiện con gái bà đang nối nghiệp thực hành nghề làm bánh tráng truyền thống Tuý Loan với thương hiệu mang tên của bà: bánh tráng bà Túy Phong.

Theo Bảo tàng Đà Nẵng, thế hệ kế cận đang thực hành nghề làm bánh tráng truyền thống Tuý Loan mà ông bà đi trước để lại đều lớn tuổi (từ 50 đến 60 tuổi). Họ học nghề từ ông bà, cha mẹ, người thân; có nhiều gia đình gắn bó với nghề làm bánh tráng những ba, bốn đời và đến đời họ cũng đang thực hành nghề, có thâm niên từ 10 đến 50 năm.

Sản phẩm của nghề làm bánh tráng Tuý Loan không những là thực phẩm ẩm thực trong mỗi bữa ăn hàng ngày của các gia đình mà còn trở thành lễ vật dâng cúng không thể thiếu trên mâm cúng gia tiên, ông bà và các vị tiền nhân vào những dịp giỗ kỵ, Tết cổ truyền, lễ hội đình làng và lễ đầy tháng của các cháu nhỏ… Chính vì vậy, bao đời nay các thế hệ người dân Túy Loan sinh ra và lớn lên đã nối nghiệp nhau gìn giữ và phát triển nghề làm bánh tráng cho đến tận bây giờ.