Không cải cách thể chế triệt để sẽ khó tạo sức bật cho doanh nghiệp

Tại diễn đàn "Kinh tế 2023: Cùng doanh nghiệp "vượt sóng"" do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với các cơ quan quản lý, hiệp hội doanh nghiệp (DN) tổ chức chiều 17/11 tại Hà Nội, ông Nguyễn Hồng Long - Phó trưởng ban chuyên trách Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển DN cho rằng, trong 2 năm đối mặt với dịch bệnh COVID-19 vừa qua, nền kinh tế Việt Nam đã chống chọi một cách hết sức có hiệu quả. Các DN Việt Nam đã tồn tại, củng cố, phát triển trong khi rất nhiều nền kinh tế lớn mạnh khác còn gặp nhiều khó khăn.

Dù vậy, các DN vẫn gặp nhiều khó khăn, thách thức, trong đó có những vấn đề về tín dụng, thuế và thị trường bất động sản. Có rất nhiều DN gặp khó khi các giao dịch bất động sản bị thu hẹp, ảnh hưởng lớn đến tín dụng. Cùng với đó, thị trường chứng khoán với những diễn biến bất thường, chưa ổn định. DN trong lĩnh vực dệt may và một số ngành hàng khác chưa ký được đơn hàng mới cho năm 2023.

Cũng đề cập đến khó khăn của cộng đồng DN, ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch VCCI đánh giá, DN Việt Nam đông về số lượng, nhưng quy mô và tiềm lực không mạnh, sức chống chịu và khả năng cạnh tranh còn hạn chế.

Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, bình quân một tháng có 18,1 nghìn DN thành lập mới và quay trở lại hoạt động thì có 12,5 nghìn DN rút lui khỏi thị trường. Nói cách khác, trong nền kinh tế cứ 10 DN gia nhập mới và quay trở lại thì có 7 DN tạm thời hoặc vĩnh viễn rút lui khỏi thị trường. Điều này phản ánh khu vực DN vẫn bị tổn thương nghiêm trọng trước những khó khăn của kinh tế thế giới và trong nước.

Ở góc độ chuyên gia, TS Trần Thị Hồng Minh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) nhìn nhận, trong 2 năm vừa qua, Việt Nam đã duy trì được hình ảnh đất nước không ngừng cải cách. Tuy nhiên, Việt Nam còn nhiều thách thức phải đối mặt trong năm 2023 trong khi bình diện vĩ mô chưa có thêm ý tưởng và động lực mới cho quá trình cải cách.

"Mặc dù trong thời gian qua Nhà nước đã có chủ trương và luôn nhấn mạnh mở rộng không gian cho các hoạt động kinh tế mới. Dù vậy, nếu không thực hiện cải cách thể chế triệt để và căn cơ sẽ khó để tạo ra sức bật cho DN, cũng như thay đổi về cơ cấu nền kinh tế, môi trường đầu tư kinh doanh. Điều này đòi hỏi sự nỗ lực lớn của các bộ, ngành, địa phương. Còn bản thân các DN cần sự chủ động vượt khó vươn lên", Viện trưởng CIEM nhấn mạnh.

Cũng theo TS Trần Thị Hồng Minh, Chính phủ đã ban hành cơ sở ban đầu để thực thi các mô hình kinh tế mới như kinh tế ban đêm, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn… Đây là điểm quan trọng để tạo ra cơ chế về thể chế, tạo điều kiện cho cơ quan quản lý và các DN có cơ chế để thực thi. Nhưng để đưa vào thực tế vẫn sẽ còn nhiều khó khăn.

Ngoài ra, sự phối hợp giữa các cơ quan trong tiến trình cải cách vẫn là nội dung cần tập trung nhấn mạnh và nghiên cứu giải quyết nhằm tạo sức mạnh cộng hưởng giúp đỡ DN.

Trong thời gian tới, cần tiếp tục duy trì cải cách gắn liền phục hồi, củng cố ổn định kinh tế vĩ mô. Quá trình cải cách phải thực hiện liên tục trong suốt quá trình phục hồi kinh tế. Đồng thời, trong quá trình phục hồi cần xem xét lại vai trò của Nhà nước và không gian cho khu vực tư nhân phát triển nhằm huy động toàn bộ các nguồn lực cho phát triển.

Phải có cơ chế để người dân yên tâm bỏ vốn vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Phải hoàn thiện nhiều chính sách, trong đó chính sách cạnh tranh là chính sách quan trọng để nuôi dưỡng ý tưởng kinh doanh mới.