Nhiều quy định trong kinh doanh xăng dầu làm tăng chi phí cho doanh nghiệp

"Đây là nội dung khó khăn nhất do đầu tư xây dựng cầu cảng chuyên dụng rất khó khăn, tốn kém. Tuy nhiên, quy định cho phép thuê, đồng sở hữu đã bảo đảm tính linh hoạt hơn. Dấu hỏi nhiều nhất là chưa có giải trình về con số 7.000 tấn", ông Nguyễn Anh Dương nói.

Văn bản pháp lý hiện quy định, thương nhân kinh doanh xuất, nhập khẩu xăng dầu phải có hệ thống phân phối xăng dầu. Cụ thể, tối thiểu 10 cửa hàng bán lẻ xăng dầu thuộc sở hữu hoặc thuê với thời hạn thuê từ 5 năm trở lên, trong đó có ít nhất 5 cửa hàng thuộc sở hữu của DN; tối thiểu 40 tổng đại lý kinh doanh xăng dầu hoặc đại lý bán lẻ xăng dầu hoặc thương nhân nhận quyền bán lẻ xăng dầu thuộc hệ thống phân phối của thương nhân.

Với điều kiện này, CIEM cho rằng, chưa có giải trình hợp lý vì sao thương nhân xuất nhập khẩu lại phải có hệ thống phân phối xăng dầu.

Nhận định tương tự cũng được nhóm nghiên cứu đưa ra khi đề cập đến điều kiện kinh doanh với thương nhân phân phối xăng dầu.

Với tổng đại lý kinh doanh xăng dầu, yêu cầu có hệ thống phân phối xăng dầu: tối thiểu 5 cửa hàng bán lẻ xăng dầu thuộc sở hữu hoặc thuê với thời hạn thuê từ 5 năm trở lên, trong đó có ít nhất 3 cửa hàng thuộc sở hữu; tối thiểu 10 cửa hàng bán lẻ xăng dầu thuộc các đại lý được cấp Giấy chứng nhận cửa hàng đủ điều kiện bán lẻ xăng dầu theo quy định.

"Quy định này cho thấy cơ quan quản lý chưa có giải trình nào hợp lý về các con số yêu cầu cụ thể đối với hệ thống phân phối", Trưởng Ban Nghiên cứu tổng hợp CIEM nhìn nhận.

Từ góc nhìn doanh nghiệp, đại diện một DN bán lẻ xăng dầu trên địa bàn Hà Nội cho biết, các quy định hiện nay áp dụng với các DN bán lẻ còn nhiều bất cập và chưa hợp lý, gây khó khăn cho họ.

Thứ nhất, theo Nghị định 83 và 95 về kinh doanh xăng dầu, cửa hàng, đại lý bán lẻ xăng dầu chỉ được lấy hàng từ một nguồn. Cơ quan quản lý cho rằng, quy định nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bảo vệ chất lượng hàng hóa.

Tuy nhiên, đại lý bán lẻ xăng dầu là thương nhân, bán hàng phải tuân theo Luật Thương mại và chịu trách nhiệm về chất lượng hàng hóa bán ra. Quy định này không hợp lý, làm mất khả năng cạnh tranh của DN nhỏ và vừa.

"Hiện Việt Nam có 33 DN đầu mối cung cấp xăng dầu nhưng cửa hàng bán lẻ chỉ được lấy từ 1 nguồn. Dù đầu mối khác có mức chiết khấu tốt thì cửa hàng bán lẻ cũng không thể nhập được hàng vì trái quy định. Cửa hàng muốn lấy mối khác phải lên Sở Công Thương đổi giấy phép và với thủ tục hành chính mất 20 ngày", đại diện DN nêu.

Thứ hai, quy định cửa hàng bán lẻ chỉ được bán lẻ xăng dầu qua cột bơm, không được phép bán buôn. Quy định này triệt tiêu sự cạnh tranh của cửa hàng bán lẻ cũng như triệt tiêu cơ hội của các DN sản xuất. Với bán buôn, cửa hàng cũng như DN sản xuất không bị hao hụt nhiên liệu, tiết kiệm được chi phí nhân công.

Thứ 3, một điều kiện bất hợp lý nữa đối với cửa hàng bán lẻ xăng dầu là quy định cửa hàng xăng dầu phải cách ngã 3, ngã 4 trên 50m. Ngã 3, ngã 4 là nơi thuận tiện, thậm chí giúp giải tỏa ách tắc giao thông. Và theo cơ quan quản lý Nhà nước, quy định cách trên 50m liên quan đến quy định phòng cháy chữa cháy. Nhưng với điều kiện công nghệ phát triển hiện nay, hệ thống chữa cháy tự động khi có vấn đề có thể tự bung ra khối khí, cô lập ô xy và dập tắt đám cháy tức thì.

Thứ 4, quy định cửa hàng xăng dầu phải có đề án bảo vệ môi trường. Đề án bảo vệ môi trường phải được lập và được UBND quận, huyện duyệt. Yêu cầu này làm tăng chi phí cho DN.

Ngoài ra còn một số quy định bất hợp lý khác như yêu cầu cửa hàng phải có phương án cứu hộ cứu nạn chống tràn dầu - điều chỉ áp dụng cho trên sông trên biển; quy định sơn chống cháy tại cửa hàng phải bảo đảm cháy 3 tiếng mà không bị chảy; xuất hóa đơn giá trị gia tăng sau mỗi lượt bán hàng...

Cũng theo DN này, DN bán lẻ xăng dầu khu vực tư nhân chiếm khoảng 80% số lượng cửa hàng. Tuy nhiên, từ khi xảy ra bất ổn trên thị trường xăng dầu, các DN bán lẻ chưa hề được Bộ Công Thương - đơn vị quản lý chuỗi cung ứng xăng dầu - mời tham vấn ý kiến và chia sẻ những khó khăn của DN trong khi các DN bán lẻ xăng dầu đang phải chịu thiệt hại nhiều nhất.

Khi những chính sách khác liên quan đến prenium hay vận tải xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam thay đổi và cơ quan quản lý không cập nhật kịp khiến các DN đầu mối bị lỗ lớn. Khi đó, họ đã cắt chi phí kinh doanh xăng dầu bán lẻ để họ bù vào chi phí của họ. Thời gian dài vừa qua DN đầu mối áp dụng mức chiết khấu bằng 0 gây khó cho DN bán lẻ, thậm chí DN bán lẻ phải tự bỏ chi phí ra để vận chuyển hàng.

Chính phủ đã có những chương trình, hành động DN lớn có vai trò dẫn dắt, nâng đỡ, hỗ trợ DN nhỏ và vừa. Thế nhưng trong lĩnh vực xăng dầu, tại thời điểm hiện nay, cơ quan quản lý không yêu cầu được DN lớn phải có trách nhiệm với DN nhỏ và vừa.

Do đó, đại diện DN kiến nghị cơ quan quản lý quan tâm sâu sát hơn đến các DN nhỏ và vừa, hỗ trợ DN vượt qua khó khăn hiện nay, tiếp tục phục vụ tốt người dân, góp phần ổn định thị trường và phát triển kinh tế đất nước.