Một loạt kiến nghị hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động "vượt bão" COVID-19

Từ ngày 17 - 23/6 vừa qua, Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (thuộc Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Chính phủ) đã khảo sát ý kiến của doanh nghiệp và hiệp hội doanh nghiệp trên toàn quốc về đề xuất với 3 nhóm chính sách cụ thể liên quan đến doanh nghiệp và người lao động, gồm: Chính sách hỗ trợ người lao động (NLĐ) bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19; Chính sách tiếp tục hỗ trợ DN giảm thiểu thiệt hại, khó khăn trong dịch; Chính sách thúc đẩy nhanh, hiệu quả chiến dịch tiêm vaccine phòng COVID-19.

Cuộc khảo sát đã thu hút sự tham gia của 21 hiệp hội doanh nghiệp trên toàn quốc trong cả 3 khu vực nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ cùng 1 tổ chức chuyên gia (Hội đồng Tư vấn Du lịch - TAB) và 1 tổ chức quốc tế (Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN), đại diện cho hơn 17.600 DN và hàng triệu lao động.

Nhằm cụ thể hoá chính sách hỗ trợ NLĐ trong bối cảnh dịch bệnh, Ban IV đã khảo sát ý kiến DN, Hiệp hội xoay quanh 3 kiến nghị. Đó là:

Chính phủ phê duyệt sớm đề xuất của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) về các chương trình hỗ trợ NLĐ, đồng thời xem xét trình Quốc hội sớm tại kỳ họp tháng 7 hai nhóm giải pháp hỗ trợ NLĐ thuộc thẩm quyền giải quyết của Quốc hội cũng từ đề xuất của Bộ LĐTBXH.

Chính phủ chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan liên quan nghiên cứu cải thiện ngay các điều kiện giải ngân gói vay trả lương cho NLĐ thuộc các ngành bị tổn thương do dịch bệnh; ưu tiên DN thuộc các ngành, lĩnh vực đang kêu gọi xã hội hóa, lĩnh vực bị “đóng băng” hoạt động trong dịch như du lịch, dịch vụ du lịch để được vay mà không cần điều kiện nào, bởi do yêu cầu phòng chống dịch, hầu hết DN các ngành này đã phải đóng cửa hoạt động, hoàn toàn không có nguồn chi trả cho NLĐ.

NLĐ tại các DN mà bị mất việc hoặc không đủ ngày công đóng BHXH, BHYT... được giữ lại quyền khám, chữa bệnh theo giá trị của thẻ BHYT ít nhất tới hết năm 2021.

Trong số 23 hiệp hội và tổ chức trả lời khảo sát, 20 hiệp hội, tổ chức đồng tình đề xuất lên Chính phủ cả 3 kiến nghị này (tương đương 87%).

Các hiệp hội không đề xuất 3 nhóm kiến nghị nêu trên chủ yếu là vì mong muốn Chính phủ dành các khoản tiền hỗ trợ nếu có để chi cho việc đẩy mạnh chiến dịch tiêm vaccine phòng Covid 19.

Bên cạnh đó, đại diện các hiệp hội và một số DN được phỏng vấn trực tiếp cũng đề xuất bổ sung một số kiến nghị cụ thể khác liên quan đến các chính sách hỗ trợ NLĐ là: Chính phủ xem xét hình thức trợ cấp bằng tiền cho NLĐ làm việc trong doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, với điều kiện là NLĐ đang đóng BHXH tại thời điểm trước dịch (30/04/2021), mức hỗ trợ bằng 2 tháng lương đóng BHXH. Đối với lao động bị cách ly, đề xuất Chính phủ hỗ trợ chi phí xét nghiệm và hỗ trợ chi phí lương cơ bản cho những ngày không lao động được nếu là NLĐ trực tiếp, không thể làm việc online. Chính phủ kêu gọi các DN cung cấp các dịch vụ thiết yếu hoặc các doanh nghiệp có khả năng tài trợ quá trình chống dịch xem xét thêm biện pháp hỗ trợ NLĐ chi phí sinh hoạt tối thiểu dưới dạng voucher. Ví dụ, voucher mua thực phẩm 500.000 - 1.000.000 đồng được áp dụng tại các siêu thị hay chuỗi cửa hàng nhất định.

Cuộc khảo sát đưa ra 5 hướng đề xuất, kiến nghị lên Chính phủ nhằm hỗ trợ DN. Kết quả khảo sát cho thấy, 82,6% hiệp hội đề xuất Ngân hàng Nhà nước khẩn trương chỉ đạo các Ngân hàng thương mại (NHTM) xây dựng các gói vay ưu đãi để hỗ trợ DN trong năm 2021. Theo các hiệp hội, mặc dù Thông tư 03/2021/TT-NHNN đã ban hành nhưng nhiều NHTM thông báo "đã cho vay vượt quy mô vốn ưu đãi cho DN ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19" nên dừng giải ngân, dẫn tới tăng trở lại các khoản lãi suất vay liên quan sản xuất, kinh doanh.

91,3% hiệp hội đề xuất Chính phủ tiếp tục xem xét các chính sách giúp miễn, giảm, giãn, hoãn các khoản đóng góp nghĩa vụ thuế, phí cho DN tới hết 2022 (như thuế đất/tiền thuê đất, thuế TNDN, các khoản phí đặc thù từng ngành...).

78,3% hiệp hội đề xuất Chính phủ chỉ đạo các bộ chuyên ngành đánh giá kỹ để ban hành các chính sách kích cầu tiêu dùng trong 1 số ngành cụ thể (như chính sách giảm phí trước bạ 50% cho người mua ô tô từ tháng 7/2020 đến hết năm 2020 đã kích thích tiêu dùng trong nước rất hiệu quả).

91,3% hiệp hội mong muốn Chính phủ chỉ đạo các Bộ, địa phương không ban hành các chính sách mới hoặc áp dụng các chính sách từ nay tới hết năm 2022 mà làm tăng chi phí cho DN về thuế, phí, lệ phí, hoặc tăng ngân sách đầu tư mới các hạng mục nhằm đáp ứng các yêu cầu điều kiện kinh doanh, quy trình, thủ tục hành chính của nhà nước.

91,3% hiệp hội đề xuất Chính phủ chỉ đạo các Bộ, địa phương phối hợp xây dựng các quy trình “luồng xanh” (ưu tiên) cho hàng hóa xuất nhập khẩu để hỗ trợ tiết giảm tối đa chi phí, thời gian cho DN trong bối cảnh dịch.

Các Hiệp hội không đề xuất 5 nhóm kiến nghị nêu trên lại đưa ra hướng kiến nghị khác thay thế, đó là Chính phủ dành nguồn lực đẩy mạnh chiến dịch tiêm vaccine phòng COVID-19 và/hoặc nếu có áp dụng các chính sách hỗ trợ thì cần đánh giá kĩ tác động của đại dịch với từng ngành để lựa chọn chính sách phù hợp biên độ phục hồi và cơ hội, thách thức mỗi ngành thay vì các chính sách có tính “bình quân”.

22/23 hiệp hội, tổ chức tham gia khảo sát đồng thuận đề xuất với Chính phủ 2 nhóm vấn đề nhằm mục tiêu thúc đẩy nhanh, hiệu quả chiến dịch tiêm vaccine phòng COVID-19. Trong đó, nhóm vấn đề 1 là đề xuất Chính phủ cho rà soát việc triển khai đang còn rất khác nhau tại các ngành, các địa phương về chiến dịch mua và tiêm vaccine cho người dân và người lao động tại các DN; minh bạch các quy trình chuyên môn liên quan để người lao động và DN nắm bắt nhằm tổ chức tốt hơn hoạt động từ phía DN để phối hợp hiệu quả với Chính phủ và các chính quyền trong khâu thực thi. Nhóm vấn đề 2 là kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Y tế và 1 số cơ quan, địa phương xây dựng quy trình mẫu cho mô hình “hợp tác công - tư” trong việc tìm kiếm, đàm phán, mua và tổ chức tiêm vaccine COVID-19 giữa các cơ quan nhà nước với doanh nghiệp và công bố công khai các quy trình mẫu này nhằm giúp DN hình dung và hoạch định tốt hơn các hoạt động của DN trong quá trình phòng, chống dịch.