Sự cần thiết của khu thương mại tự do tại Đà Nẵng

Tại hội thảo “Khu thương mại tự do (TMTD) – Động lực mới cho phát triển kinh tế miền Trung” vừa được Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Chi nhánh miền Trung – Tây Nguyên phối hợp tổ chức ở Đà Nẵng, TS Ngô Quỳnh Hoa – Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật (Bộ Tư pháp) đã nêu rõ sự cần thiết của khu TMTD đối với phát triển kinh tế cả nước nói chung và Đà Nẵng nói riêng.

TS Ngô Quỳnh Hoa cho biết, theo Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), khu TMTD là một loại hình đặc khu kinh tế; là khu vực địa lý nơi hàng hóa có thể được nhập khẩu, lưu trữ, xử lý, sản xuất hoặc tái chế biến và tái xuất khẩu theo các quy định hải quan cụ thể và thường không phải chịu thuế hải quan. Trên thế giới, hiện khu TMTD đã được áp dụng phổ biến tại hơn 150 quốc gia.

Lợi ích mà mô hình này mang lại không chỉ hướng tới tạo cơ chế đột phá, cạnh tranh để thu hút đầu tư, thúc đẩy phát triển thương mại, dịch vụ cho địa phương được chọn làm nơi xây dựng, mà còn tạo ra một lượng lớn cơ hội việc làm cho người dân tại địa phương và khu vực lân cận; tiếp nhận công nghệ, nguồn lao động chất lượng cao từ các nước phát triển; nâng cao chất lượng hàng hóa dịch vụ trong nước, từ đó góp phần không nhỏ trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế cả nước.

Tại Việt Nam, khu TMTD là một vấn đề mới, chưa có pháp luật trực tiếp điều chỉnh; tuy nhiên, được đánh giá là cần thiết phải nghiên cứu thí điểm nhằm tạo động lực cho phát triển kinh tế của cả nước nói chung và Đà Nẵng nói riêng. Ngày 24/1/2019, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 43-NQ/TW đồng ý chủ trương cần có cơ chế, chính sách đặc thù để xây dựng và phát triển TP Đà Nẵng, tạo động lực cho phát triển khu vực miền Trung - Tây Nguyên và cả nước.

Tiếp đó, ngày 13/5/2024, Bộ Chính trị ban hành Kết luận 79-KL/TW tiếp tục thực hiện Nghị quyết 43-NQ/TW của Bộ Chính trị khóa XII về xây dựng và phát triển TP Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; trong đó có đề ra nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trước mắt là tập trung xây dựng các cơ chế, chính sách huy động các nguồn lực để xây dựng thí điểm khu TMTD.

Về văn bản pháp luật, TS Ngô Quỳnh Hoa cho biết, hiện Việt Nam chưa có văn bản nào quy định trực tiếp về khu TMTD, tuy nhiên Nghị định 35/2022/NĐ-CP ngày 28/5/2022 của Chính phủ quy định về quản lý khu công nghiệp và khu kinh tế đã quy định về loại hình này. Theo khái niệm của WTO đưa ra về khu TMTD thì đây là một loại hình của đặc khu kinh tế.

Tại phiên họp thứ 33 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, khu TMTD là một trong 5 chính sách mới quan trọng tại dự thảo Nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Đà Nẵng được đưa ra lấy ý kiến trước Quốc hội.

Tại phiên họp này, Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội nhận định việc thí điểm thành lập khu TMTD là chủ trương lớn, cần thiết. Uỷ ban này cũng cho rằng, đề xuất của Đà Nẵng thể hiện sự quyết tâm, tinh thần đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, nếu thực hiện thành công sẽ tạo tiền đề thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của TP và của vùng.

“Có thể khẳng định, Việt Nam nói chung và Đà Nẵng nói riêng đã cho thấy sự sẵn sàng trong việc thí điểm mô hình khu TMTD. Đây là những bước đà để Đà Nẵng hướng tới trở thành một trong những địa phương đầu tiên triển khai xây dựng khu TMTD trên cả nước”, TS Ngô Quỳnh Hoa nhấn mạnh.

Theo bà Hoa, việc phát triển khu TMTD Đà Nẵng nhằm tạo động lực phát triển mới, giúp đẩy nhanh quá trình phát triển kinh tế - xã hội của TP, phát huy vai trò đầu tàu, dẫn dắt phát triển kinh tế vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ; là cơ sở để thí điểm nghiên cứu chính sách mới, làm tiền đề để luật hóa các quy định về khu TMTD của cả nước.