Xuất khẩu sang Mỹ tăng đột biến: Doanh nghiệp Việt Nam cần lưu ý gì?

Tại Diễn đàn "Thuận lợi và khó khăn đối với Việt Nam khi thực hiện Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) trong bối cảnh căng thẳng Mỹ - Trung" diễn ra mới đây tại Hà Nội, ông Âu Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Giám sát hải quan, Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) đã phân tích thực trạng xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang Hoa Kỳ và các nước CPTPP trong 6 tháng đầu năm nay.

Dẫn số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan cũng như các cơ quan liên quan, ông Âu Anh Tuấn cho biết: Trong 6 tháng đầu năm 2019, xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ đạt 27,52 tỷ USD, tăng 28% so với cùng kỳ năm 2018. Trong khi đó, trong năm 2018, trị giá xuất khẩu sang Hoa Kỳ đạt 47,53 tỷ USD, tăng 14,3% so với năm 2017.

"Đây là số liệu bất thường so với XK sang các thị trường khác, kể cả các thị trường mà Việt Nam có hiệp định thương mại tự do như ASEAN, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Australia và Newzeland", ông Âu Anh Tuấn nhấn mạnh.

Theo ông Tuấn, có sự trùng khớp về việc các mặt hàng này cũng nhập khẩu tăng đột biến và đang bị áp dụng các biện pháp phòng vệ. Do đó, cần cần phải nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng bởi những nguy cơ gian lận xuất xứ.

Với con số này, ông Tuấn cũng cho rằng đây là dấu hiệu bất thường trong bối cảnh những mặt hàng này hiện tại chúng ta xuất khẩu nhiều sang Mỹ trùng với những mặt hàng mà Trung Quốc và một số quốc gia khác áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại, thuế trợ cấp, thuế chống bán phá giá.

Phân tích về rủi ro đối với các doanh nghiệp Việt Nam, ông Tuấn lấy ví dụ cụ thể đối với 3 nhóm sản phẩm xuất khẩu tăng mạnh sang Hoa Kỳ. Với sản phẩm gỗ: Mỹ áp dụng thuế chống bán phá giá đối với gỗ dán (Plywood) Trung Quốc là 183,36%, thuế chống trợ cấp từ 22,98% - 194,90%. Với Xơ sợi tổng hợp: Mỹ áp dụng thuế chống bán phá giá với Synthetic Staple Fiber Trung Quốc từ 65,11% - 103%, thuế chống trợ cấp cũng được áp ở mức khá cao từ 37,75% - 42,66%. Với sản phẩm bằng sắt: Mỹ áp dụng thuế chống bán phá giá với Steel Rack Trung Quốc ở mức rất cao từ18,06% - 144,50%, thuế chống trợ cấp từ 1,5% - 102,23%.

Ông Tuấn nhận định, kim ngạch xuất khẩu Trung Quốc sang Hoa Kỳ giảm mạnh so với cùng năm ngoái trong khi đó kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ đối với những mặt hàng này lại tăng mạnh, và đồng thời chúng ta lại nhập khẩu những mặt hàng đó từ Trung Quốc. Do đó, nguy cơ về gian lận xuất xứ và lẩn tránh các biện pháp phòng vệ thương mại mà hải quan Mỹ áp dụng với một số quốc gia, trong đó có Trung Quốc, là điều các doanh nghiệp Việt Nam cần lưu tâm.

Trên góc độ khác, tại Hội thảo "Xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ và những điểm cần lưu ý" diễn ra mới đây tại Hà Nội, bà Amanda Rasmussen - Chủ tịch AmCham TP Hồ Chí Minh, đồng thời là Giám đốc điều hành ITL Việt Nam cho biết: phần tăng trưởng lành mạnh mỗi năm đối với mỗi thị trường thường dao động từ 25 đến 30% về mặt xuất khẩu. Các chuyên gia về kinh tế và thương mại đều nhận định rằng xuất khẩu tổng quan trên thế giới đang giảm. Tuy nhiên, ở Việt Nam lại đang được hưởng hoạt động xuất khẩu tăng một phần do căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc. Và đó là tin tốt nhưng tất nhiên tin tốt này cũng gắn với một số rủi ro nhất định.

Với thực trạng và phân tích này, bà Amanda Rasmussen khuyến nghị Việt Nam cần phải để ý đến việc tăng trưởng xuất khẩu trên, không thể phụ thuộc quá nhiều vào việc được hưởng lợi từ căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Việt Nam, đặc biệt là các shipper cần phải lưu ý về xuất khẩu trực tiếp sang Mỹ thay vì xuất khẩu gián tiếp từ Trung Quốc sang Việt Nam rồi từ Việt Nam qua Mỹ.

"Thực tế cho thấy đang có sự tăng tốc chuyển dịch đầu tư từ Trung Quốc sang Việt Nam trong rất nhiều lĩnh vực. Dù Việt Nam có lợi thế trong tình huống đó nhưng đó là lợi thế rất hữu hạn. Việt Nam cũng chỉ có thể hấp thụ một phần lượng hàng chuyển từ Trung Quốc ra thị trường khác vì chúng ta không thể đủ khả năng hấp thụ hết toàn bộ ", bà Amanda Rasmussen nói thêm.

Đưa ra lời khuyên cho các doanh nghiệp Việt Nam, Chủ tịch AmCham TP Hồ Chí Minh cho rằng, trách nhiệm của Việt Nam với tư cách là người XK và gửi hàng, phải làm mọi thứ đúng đắn và chuẩn chỉ, chấp hành các quy định về XNK của Mỹ vốn khá đặc thù so với các nước trên thế giới. Điều cần lưu ý nữa đối với Việt Nam, theo bà Amanda Rasmussen, là để không phụ thuộc quá nhiều, không hỗ trợ quá nhiều vào quá trình XK gián tiếp của Trung Quốc sang Mỹ thông qua Việt Nam.