'Giật mình' trước thành phố tối mật của Nga: Đi trước Mỹ, Nhật nửa thế kỷ

>> Xem thêm: Số phận bí ẩn kiệt tác của danh họa Caravaggio

“Trái với những gì mà người Nga hay tự chế nhạo mình, - có những lĩnh vực công nghệ mà Nga không những chỉ tạo ra các chuẩn quốc tế, mà còn vượt Đức nửa bước và đi trước Nhật – Mỹ hàng nửa thế kỷ.

>> Xem thêm: Nhật ký của Hitler - vụ lừa đảo thế kỷ: “Phát hiện” lớn

Một trong số đó là lĩnh vực công nghệ mấu chốt trong nền công nghiệp hạt nhân – chế tạo các máy ly tâm khí để tách các đồng vị uranium (urani).

Các rotor thế hệ thứ chín của những máy ly tâm này có tốc độ quay không tưởng – gần 2.000 vòng/giây và đã làm việc liên tục như vậy suốt 30 năm qua. Đó là một trong những bí mật quốc gia được bảo vệ cẩn mật nhất của Nga.

>> Xem thêm: Lịch sử của 8 thành phố ngầm bí ẩn nhất thế giới

Ngoài chúng ta (Nga) ra, chỉ một công ty duy nhất trên thế giới có thể sản xuất được những máy ly tâm khí tương tự - nhưng chất lượng kém hơn, đó là công ty liên doanh Anh- Đức - Hà Lan URENCO.

Để có thể tận mắt chứng kiến các dàn máy ly tâm khí làm việc như thế nào, phóng viên “Lenta.ru” (tức tác giả Pavel Orlov) đã đến thành phố cấm (hay còn được gọi là thành phố đóng cửa) Zelenogorsk cách Krasnoiarsk (thủ phủ vùng Krasnoiarsk – Sibiri) 200 km, và đến một xí nghiệp thuộc loại bí mật bậc nhất tại đây – xí nghiệp điện hóa.

>> Xem thêm: 'Giải mã' bí ẩn về cái chết của “Tù nhân X”

Sau 11 giờ hành trình từ Matxcova và phải qua một số trạm kiểm soát – thành phố cấm và một trong những xí nghiệp làm giàu uranium công suất lớn nhất trên thế giới đã ở trước mặt chúng tôi. Nhà máy này lớn đến mức nếu bạn nhìn từ mặt đất sẽ không thể hiểu và hình dung được nó như thế nào.

Nhờ có maket trong bảo tàng Zelenogorsk bạn mới có sơ bộ hiểu được cách bố trí nhà máy: 1 tòa nhà hành chính, 4 xưởng chính – mỗi xưởng dài gần 1 km và khoảng 15 công trình phụ trợ. Chúng tôi đến cửa chính bằng xe bus mini mất khoảng 10 phút nữa.

Lại kiểm tra giấy tờ, các áo choàng trắng và giày vải, các hàng lang, cầu thang dài dằng dặc, một xưởng lớn và rất nhiều dàn máy ly tâm khí – có tới khoảng gần 10.000 chiếc.

Một máy ly tâm nhìn bề ngoài giống như một bình cứu hỏa cỡ lớn được sơn màu xanh. Chúng xếp song song , nối với nhau 10 chiếc thành một giàn. Các giàn máy này được bố trí thành 3 tầng từ thấp lên cao và chạy vào sâu trong xưởng, sâu đến bao nhiêu – đó lại là bí mật. Số lượng các giàn máy để thực hiện các nhiệm vụ khác nhau cũng khác nhau, nhưng đây cũng là thông tin mật.

Đường vào thành phố Zelenogorsk. Ảnh Pavel Orlov.

2000 vòng/giây – Một sự kỳ diệu

Có lẽ, gần như bất kỳ công dân Nga nào cũng sẽ cảm thấy có chút tự hào nếu như biết rằng, kể cả Mỹ - nước có số lượng các lò phản ứng hạt nhân lớn nhất trên thế giới (101 lò phản ứng, sản xuất 20% tổng điện năng của nước Mỹ), kể cả Pháp, với gần 3/4 sản lượng điện là từ các nhà máy điện hạt nhân (59 lò phản ứng), mặc dù đã rất cố gắng, nhưng cũng không thể tự chế tạo được các máy ly tâm. Họ phải mua các máy ly tâm của URENCO.

Mặc dù nguyên tắc làm việc của thiết bị hiện đại này không phải là cái gì đó bí mật. Rotor của các máy ly tâm khí quay tới 2.000 vòng một giây, nhanh gấp 5 lần động cơ turbin phản lực làm việc chế độ tối đa và trong 30 năm chúng đã quay tới 1,89 nghìn tỷ vòng – như người ta thường nói – các ngài hãy thử bắt chước đi.

Tách để sử dụng (nguyên văn – “Chia để trị”)

Nhiệm vụ chủ yếu của máy ly tâm khí – tách các đồng vị uranium. Trong quặng uranium chỉ có 0,7% là đồng vị uranium 235 (U-235), số còn lại –uranium 238 (U-238). Cái con người cần chính là đồng vị U-235.

Để sử dụng cho các nhà máy điện nguyên tử, cần loại nhiên liệu (thanh nhiên liệu) đã được làm giàu đến 4,5% đồng vị 235, còn để chế tạo vũ khí hạt nhân – uranium làm giàu đến 90% hoặc hơn .

Nhưng làm thế nào để tách các nguyên tử với trọng lượng nguyên tử gần như bằng nhau là U-235 và U- 238?

Thời kỳ đầu, loài người sử dụng công nghệ khuếch tán. Uranium được biến thành khí, trộn với flor và hexafluoride uranium thu được sẽ đẩy qua các tấm kim loại có các lỗ siêu mịn.

(Còn nữa)

Clip có thể bạn quan tâm: