Hiện trạng và triển vọng của “quả đấm thép” Lục quân Pháp

Quá khứ và hiện tại

Xe tăng chiến đấu chủ lực (MBT) Leclerc đầy danh tiếng được phát triển bởi Tập đoàn Công nghiệp GIAT Industries (nay là Nexter Systems), được đưa vào trang bị loạt vào đầu những năm 90. Quân đội Pháp trở thành khách hàng đầu tiên, và sau đó, tăng Leclerc được xuất khẩu sang Jordan và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE). Lô tăng cuối cùng được bàn giao cho khách hàng vào năm 2007 và năm 2008, dây chuyền sản xuất đã bị đóng cửa do không có đơn đặt hàng.

Tổng cộng, hơn 860 xe tăng đã được chế tạo. Tại thời điểm ngừng sản xuất, quân đội Pháp có 254 MBT và một số lượng nhỏ xe đặc chủng sử dụng khung gầm Leclerc. Ban đầu, quân đội muốn trang bị loại xe này cho bốn trung đoàn tăng - mỗi trung đoàn 80 xe, cũng như tạo ra 100 xe dự trữ. Trong tương lai, con số này đã bị cắt giảm mạnh, chủ yếu là từ số lượng tăng dự trữ.

Không những vậy, lại có những đợt cắt giảm kinh phí mới, do đó, số lượng MBT trong Lục quân Pháp lại giảm xuống. Theo dữ liệu mở, quân đội Pháp hiện có 222 xe tăng Leclerc và 17 xe bọc thép sửa chữa-cứu kéo DNG dùng khung gầm xe tăng Leclerc. Giới chức quân sự Pháp tin lượng này đủ để hoàn thành nhiệm vụ được giao và cho phép duy trì chi phí ở mức có thể chấp nhận được.

222 xe tăng hiện có được trang bị cho 4 trung đoàn xe tăng đóng ở miền đông và miền trung nước Pháp, đó là các Trung đoàn thiết giáp số 12 và Trung đoàn thiết giáp 501 thuộc Lữ đoàn xe tăng số 2, cũng như các Trung đoàn thiết giáp số 1 và Trung đoàn thiết giáp số 4 thuộc Lữ đoàn xe tăng số 7.

Duy trì trạng thái

Ngay sau khi hoàn thành việc sản xuất xe tăng, Bộ Quốc phòng đã thông qua kế hoạch vận hành và bảo dưỡng số xe tăng hiện có. Để giảm chi phí mà không làm giảm chất lượng công việc, người ta đã đề xuất sử dụng một phương pháp tiếp cận mới - lựa chọn một “nhà cung cấp dịch vụ duy nhất” và ký kết một hợp đồng dài hạn quy định việc thực hiện tất cả các hạng mục công việc cần thiết.

Năm 2009, Bộ Quốc phòng Pháp và Nexter đã ký kết một thỏa thuận Bảo trì và Điều kiện vận hành (Maintien en Condition Opérationnelle - MCO) cho xe tăng-thiết giáp, bao gồm tất cả các công việc cần thiết được thực hiện trong 10 năm sau đó, kinh phí của hợp đồng được ấn định ngay và không thay đổi trong tương lai - 900 triệu euro (trung bình, khoảng 3,5 triệu mỗi chiếc, một năm). Chi phí thực tế cho các MBT cụ thể thay đổi do việc tiêu thụ chi tiết dự trữ không đồng đều và việc giải ngân do giảm số lượng tăng.

Theo hợp đồng MCO, nhà thầu sẽ giám sát hoạt động của xe tăng Leclerc trong trang bị và cung cấp các hỗ trợ cần thiết; về sau, chủ yếu qua việc sửa chữa vừa và lớn do thiết bị bị hao mòn hoặc hư hỏng. Hợp đồng MCO không đề cập đến việc hiện đại hóa các phương tiện bọc thép - tất cả các biện pháp này được đề xuất thực hiện trong quá trình các chương trình riêng với ngân sách riêng. Tuy nhiên, sau khi đưa vào vận hành hàng loạt các thành phần, hoặc các thiết bị mới theo chương trình SCORPION, theo MCO, Nexter Systems cũng có trách nhiệm bảo dưỡng, đảm bảo kỹ thuật.

Hợp đồng mới

Hợp đồng MCO từ năm 2009 có hiệu lực đến ngày 31/3/2021. Bất chấp những khó khăn và chỉ trích vì nhiều lý do, cách tiếp cận ban đầu đã thành công và nhà thầu đã thực hiện tốt các nghĩa vụ đặt ra. Khách hàng hài lòng với kết quả công việc đã thực hiện trong những năm qua nên đã ký hợp đồng mới. Sự hợp tác của Bộ Quốc phòng và Nexter Systems sẽ tiếp tục theo hợp đồng mới, có tên là Thị trường Dịch vụ Hỗ trợ 2 (Marché de Soutien en Service 2 - MSS2).

MSS2 được ký cho 10 năm tới, giá trị của hợp đồng vượt quá 1 tỷ euro. Trung bình, việc bảo dưỡng và sửa chữa mỗi xe tăng sẽ tiêu tốn 4,5 triệu euro hàng năm. Các điều kiện và cách tiếp cận chung trong MSS2 vẫn giữ nguyên, nhưng một số đổi mới quan trọng đã được đề xuất. Do đó, một cơ chế phản hồi mới đang được đưa ra giữa quân đội và người thực hiện công việc. Nó sẽ đơn giản hóa và tăng mức độ tương tác giữa quân đội và ngành công nghiệp.

Trước đây, việc sửa chữa vừa và đại tu MBT Leclerc chỉ được thực hiện bởi các doanh nghiệp của Nexter. Theo MSS2, các đơn vị thuộc ngành bảo trì công nghiệp Lục quân (Service de la Maintenance Industrielle Terrestre - SMITer) cũng sẽ tham gia vào công việc này. Cơ chế thu mua và cung cấp phụ tùng thay thế đã được hoàn thiện và cải tiến.

Hợp đồng MSS2 có tầm quan trọng lớn đối với quân đội Pháp. Những chiếc xe tăng Leclerc cũ nhất đã được sản xuất 30 năm, những đợt cuối đã có tuổi đời khoảng 15 năm. Hợp đồng mới sẽ đảm bảo duy trì thiết bị cũ trong tình trạng cần thiết và sẽ kéo dài tuổi thọ của chúng. Ngoài ra, MCO và MSS2 thực sự sẽ đặt nền tảng cho các nâng cấp trong tương lai.

Dự án “XLR”

Mới đây, Bộ Quốc phòng Pháp đã thực hiện một chương trình hiện đại hóa lực lượng mặt đất với mật danh SCORPION, giúp giữ MBT Leclerc hoạt động trong một thời gian dài, cho đến khi mẫu tăng tiếp theo, được trang bị một loạt thiết bị mới phục vụ các mục đích khác nhau, xuất hiện.

Việc hiện đại hóa xe tăng để đáp ứng tiêu chuẩn SCORPION được đặt tên là Leclerc XLR. Dự án này tập trung tăng cường khả năng bảo vệ thân và đuôi xe, cũng như ứng dụng các hệ thống cảnh báo và tác chiến điện tử mới; hiện đại hóa triệt để các hệ thống điều khiển vũ khí và tích hợp các phương tiện liên lạc tiên tiến; vỏ giáp hiện có, tổ hợp động lực, khung gầm và vũ khí sẽ được giữ nguyên.

Theo kế hoạch hiện tại, trong gia đoạn từ năm 2020 đến 2025, 200 xe tăng phải được nâng cấp lên chuẩn Leclerc XLR. Ngoài ra, hệ thống bảo vệ và thiết bị điện tử mới sẽ được lắp đặt trên xe bọc thép Leclerc DNG đặc chủng. Các biện pháp này sẽ cho phép MBT và xe bọc thép tiếp tục hoạt động, cũng như đảm bảo chúng được sử dụng hiệu quả bởi lực lượng mặt đất.

Theo kế hoạch đã được phê duyệt trước đó, năm ngoái, Nexter cùng với các nhà thầu phụ đã bắt đầu kế hoạch hiện đại hóa xe tăng trong khuôn khổ dự án XLR. Trong tương lai gần, các xe tăng được hiện đại hóa sẽ được đưa vào hoạt động. Vào giữa thập kỷ này, khoảng 90% số xe Leclerc hiện có được lên kế hoạch hiện đại hóa, cũng như nhận được số lượng lớn thiết bị mới từ chương trình SCORPION.

Tương lai rõ ràng

Bộ Quốc phòng Pháp ý thức được tầm quan trọng của xe tăng chiến đấu chủ lực đối với quân đội hiện đại và sẽ không từ bỏ “quả đấm thép” của Lục quân này. Công việc đang được tiến hành để tạo ra một “xe tăng châu Âu” đầy hứa hẹn, nhưng trong 10-15 năm tới, các xe Leclerc hiện có sẽ vẫn là lực lượng đột kích chính của lực lượng mặt đất Pháp.

Các chuyên gia quân sự Pháp đề xuất duy trì hoạt động của Leclerc trong tương lai theo hai cách. Trước hết, nỗ lực duy trì tình trạng kỹ thuật ở mức cao cần thiết, đồng thời tiến hành hiện đại hóa để nắm bắt những cơ hội mới. Việc chế tạo mới xe tăng sẽ không được tiếp tục; các doanh nghiệp trước đây sản xuất MBT lâu nay đã chuyển sang sản xuất các sản phẩm khác.

Như vậy, trong 10-15 năm tới, lực lượng đột kích của Lục quân Pháp sẽ không khác biệt lớn về số lượng; sự thiếu hụt về số lượng sẽ được bù đắp bằng việc tích hợp các công nghệ và thiết bị kỹ thuật cao, cùng khả năng tác chiến. Các chương trình và quy trình bắt buộc đã được tiến hành, kết quả thực tiễn của chúng sẽ được biết đến trong tương lai gần.