Khoảng hai tháng nay, phía Trung Quốc đã cấm biên với gạo xuất tiểu ngạch, khiến nhiều doanh nghiệp dồn ứ hàng chục nghìn tấn.

Hầu hết các mặt hàng nông sản xuất khẩu sang Trung Quốc đều đang gặp vấn đề ở mậu biên lẫn chính ngạch, ngoại trừ gạo.

Xuất khẩu gạo Việt Nam trong quý II tiếp tục nhận thêm thông tin xấu. Theo thông tin từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cho biết, xuất khẩu gạo trong tháng 4 và cả năm 2014 sẽ giảm sút ở hầu hết các thị trường, nhất là thị trường châu Phi.

“Thị trường phụ thuộc nhiều vào các chính sách của nhà nước và cái đó làm hại cho những người sản xuất gạo thay vì giúp”, chuyên gia kinh tế, TS Alan Phan cho biết.

Bộ Công Thương cho biết đang "xin" Chính phủ cho cơ chế thí điểm xuất khẩu gạo tiểu ngạch sang Trung Quốc tại cửa khẩu của tỉnh Lào Cai. Nếu được phê duyệt, đây là sẽ giải pháp nhằm “cứu ” giá lúa gạo trong nước, đồng thời mở cửa cho gạo Việt vào thị trường tiềm năng hơn 1 tỷ dân này.

Nói thị trường khó khăn các doanh nghiệp sẽ hạ giá thu mua gạo từ nông dân xuống, thu nhập của nông dân sẽ bị ảnh hưởng.

GS Võ Tòng Xuân, chuyên gia Nông nghiệp cho biết, không có thương hiệu là thách thức lớn nhất với gạo Việt. Hiện, chất lượng gạo của Việt Nam kém là do cách làm ăn chụp giật của các thương lái, trộn lẫn các loại gạo cao cấp thấp cấp với nhau. Điệp khúc được mùa mất giá , nông dân bỏ ruộng vẫn tiếp diễn do các bộ, ban ngành đang bỏ mặc nông dân.

Trong nỗ lực đẩy nhanh tốc độ giải phóng kho dự trữ gạo, ngày 13/2, Bộ Thương mại Thái Lan đã chào bán 220.000 tấn gạo theo hình thức đấu giá. Điều này có thể tạo thêm sức ép lên gạo Việt khi mà mới đây Philippines cũng cho phép các tư thương nhập khẩu 163.000 tấn gạo trong năm nay, trong đó gần 2/3 số gạo nhập của Thái Lan.

Chính phủ Philippines vừa cho phép các tư thương nhập khẩu 163.000 tấn gạo trong năm nay, trong đó gần 2/3 số gạo nhập của Thái Lan.

Dự kiến năm 2014 Việt Nam sẽ xuất khẩu khoảng 6,5 – 7 triệu tấn gạo. Muốn đạt con số này, phải tiếp tục tập trung vào thị trường Trung Quốc cả chính ngạch và tiểu ngạch.

Việt Nam vẫn có thể sản xuất ra được những giống lúa chất lượng cao, giá phải chăng nhưng lợi ích nhóm khiến gạo Trung Quốc vẫn tràn lan thị trường. Cũng vì lợi ích nhóm, những doanh nghiệp sản xuất phân bón chân chính, đột nhiên bị tố sai phạm. Tiền hỗ trợ mua tạm trữ lúa gạo cũng làm nông dân khổ hơn, càng làm càng lỗ.

Năm 2013, thế giới xảy ra tình trạng thừa gạo. Trong hoàn cảnh khó khăn như vậy Trung Quốc đột ngột gia tăng nhập khẩu gạo đã cứu nguy cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Trước động thái xả kho tạm trữ và giảm mạnh giá bán gạo của Thái Lan, loại gạo 100B (tốt hơn gạo 5% tấm của Việt Nam) đang được nước này bán ra với giá 380 USD/tấn, từ mức 430 USD/tấn trước đó. Động thái này ngay lập tức tác động đến giá gạo thị trường thế giới, và giá lúa gạo trong nước cũng không ngoại lệ.

Hiện gạo Việt Nam đang bị đe dọa bởi nhiều đối thủ mới nổi như Myanmar, Campuchia, thậm chí Thái Lan cũng đang giảm giá bán khiến doanh nghiệp Việt Nam khó cạnh tranh.

Xuất khẩu gạo của Thái Lan từ đầu năm đến nay đã giảm 30% so với cùng kỳ năm ngoái do giá cao. Việt Nam đang vượt xa Thái Lan về khối lượng xuất khẩu gạo, nhưng giá gạo Việt Nam tiếp tục trên đà giảm do nguồn cung tăng.