Từ dây leo mọc dại thành đặc sản ‘tiền tỷ’

DNVN - Cây sương sâm, từng là một loài cây mọc dại phổ biến ở rừng núi, nay đã trở thành nguồn thu nhập tiền tỷ cho nhiều nông dân.

Nghe tên tưởng 'nghèo rớt mồng tơi', ai ngờ đặc sản miền Tây khiến thực khách mê quên lối về / Món ăn gắn liền với tuổi thơ nghèo khó của nhiều người miền Tây, giờ thành đặc sản khiến du khách mê mẩn

Sương sâm từng là cây dại mọc ở rừng. Ảnh: Dân Trí.

Sương sâm (Tiliacora triandra) thuộc họ dây leo (Menispermaceae). Cây có thân dài trung bình từ 3 - 5m, với cây lâu năm có thể dài đến 10m. Rễ sương sâm là loại rễ cọc, ăn sâu vào lòng đất và có sức sống rất mạnh. Sương sâm ưa nước nhưng cần thoát nước tốt để tránh ngập úng và bệnh hại.

Tại Việt Nam, sương sâm có hai loại phổ biến là sương sâm trơn và sương sâm lông. Lá cây sương sâm lông được phủ một lớp lông mềm (lông mịn) ở mặt dưới, quả chín có màu đỏ. Với sương sâm trơn, cây có nhánh mảnh, có lớp gai nhọn và lông nhịn bao phủ bên ngoài. Quả chín có màu tím như nho đen.

Theo kinh nghiệm, lá sương sâm lông thường được ưu tiên để làm thạch vì cho thạch đông mịn và ngon hơn lá sương sâm trơn.

Lợi ích sức khỏe tuyệt vời của lá sương sâm

Sương sâm đã được sử dụng rộng rãi làm thuốc và thực phẩm từ hàng ngàn năm nay.

Theo Đông y, lá sương sâm có vị đắng, tính mát. Nó có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, mát gan, nhuận tràng. Lá sương sâm còn được dùng để chữa táo bón, kiết lỵ, đái dắt và nóng nhiệt. Đặc biệt, nó rất tốt cho hệ bài tiết, cải thiện tình trạng tiểu bí, tiểu khó và có tác dụng hạ sốt hiệu quả đối với trẻ nhỏ và người già.

Theo y học hiện đại, lá sương sâm chứa nhiều vitamin A, beta carotene, phốt pho, polyphenol, flavonoid, alkaloid, cùng các khoáng chất như canxi và sắt.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng lá sương sâm mang đến nhiều lợi ích:

Hỗ trợ điều trị tiểu đường: Nước lá sương sâm giúp hạ đường huyết bằng cách ức chế quá trình tạo đường ở gan và kích thích sản xuất insulin.

Chống oxy hóa và ngừa ung thư: Lá sương sâm chứa hàm lượng cao flavonoid, hoạt chất giúp ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư, đồng thời chống lại các quá trình oxy hóa.

Ổn định huyết áp: Các chiết xuất trong lá sương sâm giúp kiểm soát huyết áp.

Chống lão hóa da: Nghiên cứu ở Mỹ cho thấy chế phẩm bôi ngoài da chiết xuất từ lá sương sâm giúp ngăn ngừa nếp nhăn, phục hồi vẻ trẻ trung (cải thiện da chảy xệ và đường nhăn) bằng cách kích thích tăng sinh collagen.

Ngoài ra, lá sương sâm còn có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn, điều hòa miễn dịch, hỗ trợ điều trị gout, và làm giảm stress oxy hóa.

Thạch sương sâm là món ăn được nhiều người lựa chọn khi vào hè. Ảnh: Internet.

Thạch sương sâm là món ăn giải nhiệt được nhiều người ưa chuộng, đặc biệt trong những ngày hè nắng nóng. Thạch thường có vị không quá ngọt, có mùi thơm đặc trưng và màu xanh tự nhiên.

Cách làm thạch đơn giản: Lá sương sâm tươi được rửa sạch, vò hoặc xay giã nát với nước lọc nguội (hoặc nước ấm khoảng 70 độ C). Sau đó, lọc bỏ bã, hớt bọt trắng và để 1 - 2 giờ, hỗn hợp sẽ đặc sệt lại thành thạch. Nên chọn lá sương sâm già, màu xanh đậm để cho nhiều thạch hơn lá non và lá thu hái vào mùa khô sẽ cho nhiều thạch hơn mùa mưa.

Lưu ý khi sử dụng lá sương sâm

Mặc dù có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe, các bác sĩ khuyến cáo không nên lạm dụng món thạch sương sâm. Sử dụng quá nhiều có thể dẫn đến tình trạng tiêu chảy. Người lớn không nên dùng quá 2 ly thạch mỗi ngày; trẻ em chỉ nên ăn nửa ly mỗi ngày.