Từ 'kẻ thù' của nhà nông hóa thành đặc sản ẩm thực được săn đón giá 300.000/kg

Trước đây, bọ rầy chuyên phá hoại lúa và hoa màu, đặc biệt chúng thường cắn phá đọt non của ngô và sắn (ở A Lưới), hay cây xoài, dâu, điều (ở An Giang). Bọ rầy là loài côn trùng có cánh cứng, thân ngắn, kích thước to cỡ ngón tay cái. Chúng bắt nguồn từ sùng đất hoặc đuông đất chui lên từ lòng đất và biến thành bọ rầy có cánh vào thời điểm giao mùa.

Ban đầu, khi bọ rầy xuất hiện, người dân rất lo lắng và phải dùng thuốc để tiêu diệt nhằm bảo vệ cây trồng. Tuy nhiên, về sau, họ nhận thấy loài côn trùng này là một loại thực phẩm béo bùi, bổ dưỡng. Từ đó, bọ rầy từ chỗ là kẻ thù gây hại mùa màng đã được người dân nơi đây coi như nguồn tài nguyên thực phẩm bổ dưỡng trời ban.

Đáng chú ý, việc săn bắt bọ rầy không chỉ cung cấp nguồn thực phẩm dồi dào mà còn là một biện pháp kiểm soát sâu bệnh tự nhiên. Bằng cách loại bỏ số lượng lớn bọ rầy khỏi cây trồng, người dân đã giảm đáng kể lượng thuốc trừ sâu cần sử dụng, góp phần bảo vệ môi trường và cải thiện sức khỏe cây trồng và con người.

Bọ rầy là đặc sản mang tính thời vụ rõ rệt. Ở huyện vùng cao A Lưới (Thừa Thiên Huế), cứ vào tháng 3 hàng năm là đến mùa săn bọ rầy. Còn tại vùng Bảy Núi (An Giang), bọ rầy xuất hiện nhiều vào mùa mưa, từ tháng 5 đến tháng 11, hoặc cao điểm là từ cuối tháng 3 đến tháng 7 hàng năm, tập trung nhất vào tháng 4 - 5 âm lịch.

Việc săn bắt bọ rầy thường được thực hiện vào ban đêm. Tại A Lưới, người dân mang theo lưới, que xiên và đèn pin để đi săn khi bóng tối bao trùm các dãy núi. Ở Bảy Núi, cách bắt đêm đơn giản hơn: người dân chỉ cần treo một chiếc đèn bình thật sáng ở dưới gốc xoài, bọ rầy mê ánh sáng sẽ bay tới và nằm ngổn ngang trên mặt đất. Vào ban ngày, người dân có thể dùng gậy đập vào tán lá, bọ rầy sẽ rơi xuống đất, hoặc đốt phân bò, phân trâu khô cho khói bay lên để bọ ngửi mùi và bay đến.

Dù bọ rầy có vẻ ngoài khiến nhiều người "sởn gai ốc" hoặc "rùng mình", nhưng khi qua bàn tay chế biến khéo léo của người dân vùng cao A Lưới và vùng Bảy Núi, chúng trở thành món ăn thơm ngon, độc đáo.

Quy trình chế biến bọ rầy khá cầu kỳ và đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên nhẫn: Bọ rầy phải được cắt bỏ chân, cánh và làm sạch ruột. Để loại bỏ tạp chất và khử mùi đất, bọ rầy cần được trụng qua nước sôi, sau đó ngâm muối và xả lại bằng nước sạch nhiều lần. Bọ rầy sạch được ướp với gia vị như tiêu, tỏi, ớt, đường trong vòng 15 đến 20 phút để thấm đều.

Các món ăn phổ biến từ bọ rầy bao gồm rang muối, nướng, xào, nhưng nổi bật nhất là món bọ rầy chiên giòn. Một cách chế biến cầu kỳ hơn là nhét vào bụng mỗi con bọ rầy một hạt lạc rang, thịt băm, hoặc tiêu hột trước khi chiên để tăng độ béo bùi và giảm cảm giác sợ hãi cho người ăn.

Khi chế biến xong, món bọ rầy có vị ngọt, béo bùi và có mùi thơm đặc trưng khó cưỡng. Đặc biệt, người biết làm sẽ không nặn hết trứng của chúng, vì trứng bọ rầy được coi là thành phần rất ngon và béo. Món bọ rầy chiên giòn thường được ăn kèm với rau sống, dưa leo, cà chua và chấm với nước mắm xoài giã nhuyễn (cần xoài thật chua để kích thích vị giác).

Trước kia, món ăn từ bọ rầy từng chỉ dành cho người nhà nghèo, nhưng ngày nay, nó đã trở thành đặc sản không thể thiếu trong các quán nhậu và nhà hàng ở An Giang.

Do tính chất khan hiếm và chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn (chỉ ăn được 1 - 2 tháng mỗi năm ở Bảy Núi), giá bán của loại côn trùng này tương đối cao. Tại vùng Bảy Núi, giá bọ rầy sống hiện dao động từ 250.000 - 300.000 đồng/kg. Đối với loại đã sơ chế sạch và tẩm ướp sẵn, mức giá còn cao hơn nhiều.

Nhu cầu cao đã biến việc thu bắt bọ rầy thành nguồn thu nhập đáng kể cho người dân địa phương. Vào mùa cao điểm, nhiều hộ dân vùng Bảy Núi có thể kiếm thêm khoản thu nhập 500.000 - 600.000 đồng mỗi ngày từ việc bán bọ rầy.

Món ăn từ bọ rầy đã trở thành trải nghiệm ẩm thực vô cùng đặc sắc cho du khách. Điều này không chỉ quảng bá văn hóa ẩm thực độc đáo của địa phương mà còn mang lại giá trị kinh tế cao.