Từ lá mọc hoang đến đặc sản giá 100.000 đồng/kg - hương vị lạ khiến dân thành phố mê mẩn

Ảnh minh họa.

Mắc khén - gia vị trứ danh của vùng Tây Bắc - từ lâu được xem là “linh hồn” của nhiều món ăn truyền thống. Loại hạt nhỏ màu đen óng ánh này thường góp mặt trong các món đặc sản như chẩm chéo, thịt trâu nướng, bò gác bếp hay lạp xưởng. Hương thơm của mắc khén được người dân ví như tinh dầu vỏ cam nhưng nhẹ hơn, kèm vị cay tê đặc trưng, tạo nên dấu ấn khó quên cho ẩm thực vùng cao.

Ít người biết rằng ngoài hạt, lá mắc khén cũng là nguyên liệu quý trong bếp ăn Tây Bắc. Từ xa xưa, đồng bào dân tộc đã sử dụng lá mắc khén non để chế biến các món dân dã như gỏi, canh, trứng tráng hay chiên giòn. Lá non có mùi thơm đặc trưng, giòn nhẹ, còn lá già thường cứng và có gai nên ít được dùng.

Trước đây, người dân chủ yếu hái lá mắc khén từ cây mọc tự nhiên ven rừng. Vào mùa xuân - thời điểm lý tưởng nhất để thu hoạch - lá non được hái về nấu canh, còn hạt phơi khô làm gia vị. Chị Hoà Anh, người dân Phú Thọ (Hòa Bình cũ), nhớ lại: “Món canh lá mắc khén nấu với thịt băm là ký ức tuổi thơ khó quên. Vị ngọt của thịt hòa với mùi thơm, độ giòn của lá khiến ai ăn một lần cũng nhớ mãi”.

Hiện nay, lá mắc khén đã có mặt trong thực đơn của nhiều nhà hàng vùng cao. Một trong những món được ưa chuộng nhất là lá mắc khén chiên giòn. Người chế biến thường ngâm lá trong nước muối loãng để làm sạch, sau đó trộn với bột chiên có thêm chút bột nở để tăng độ giòn, giúp món ăn giữ kết cấu ngay cả khi nguội. Ngoài ra, gỏi lá mắc khén tôm thịt cũng được du khách ưa thích nhờ hương vị mới lạ, hấp dẫn.

Tại các chợ phiên vùng Tây Bắc, lá mắc khén được bán với giá khoảng 40.000 đồng/kg. Trên các sàn thương mại điện tử, giá có thể lên tới 100.000 đồng/kg do nhu cầu tăng cao. Anh Phi (Hà Nội) chia sẻ: “Trước đây tôi chỉ biết đến hạt mắc khén, không ngờ lá cũng chế biến được nhiều món ngon như vậy. Sau khi thử, tôi mua liền 2kg về làm quà, ai ăn cũng khen”.

Không chỉ là gia vị quen thuộc, mắc khén - từ hạt đến lá - đang trở thành biểu tượng ẩm thực đặc sắc của Tây Bắc. Loại cây dân dã này tiếp tục khẳng định vị thế khi chinh phục khẩu vị của người thành thị, kể cả những thực khách khó tính nhất.