Đồng bằng sông Cửu Long: Cơ giới hóa đồng bộ hướng tới mục tiêu trung tâm chế biến nông sản, phát triển bền vững

Nông nghiệp chưa đáp ứng yêu cầu cơ giới hóa

Phát triển cơ giới hóa nông nghiệp và chế biến nông lâm thủy sản là nhiệm vụ quan trọng của ngành nông nghiệp nhằm nâng cao giá trị gia tăng ngành hàng nông sản, phát triển bền vững, tham gia chuỗi cung ứng nông sản toàn cầu.

Hiện nay, mức độ cơ giới hóa ở một số khâu trong một số lĩnh vực ngành có tỷ lệ khá cao như: chăn nuôi đạt từ 55% đến 90%, trồng trọt đạt từ 70% đến 100%. Trong đó, tổng cả 271 tổ chức nghiên cứu khoa học và 538.700 lao động thuần cơ khí, 7.803 doanh nghiệp cơ khí và ó gần 20.000 cán bộ kỹ thuật được đào tạo chính quy; có 4.028 hợp tác xã nông nghiệp tham gia liên kết với 1.867 doanh nghiệp trong sản xuất, thu hoạch chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp.

Theo ông Lê Đức Thịnh - Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn: Cơ giới hóa nông nghiệp hiện nay chủng loại máy và thiết bị phục vụ sản xuất nông nghiệp tăng nhanh. Trong giai đoạn 2011 - 2021, số lượng máy cấy tăng 10 lần, máy gặt đập liên hợp tăng 80%, máy bơm nước tăng 60%, máy chế biến thức ăn gia súc tăng 91%, máy sấy nông sản tăng 30%, máy chế biến thức ăn thủy sản tăng 2,2 lần và máy phun thuốc bảo vệ thực vật tăng 3,5 lần số lượng máy kéo các loại tăng 60%.

Trong đó, một số khâu lĩnh vực ngành nông nghiệp có tỷ lệ khá cao: Chăn nuôi đạt từ 55% đến 90% (thức ăn, nước), trồng trọt đạt từ 70% đến 100% (làm đất, tưới, bảo vệ thực vật). Về cơ giới, hóa sản xuất lúa giai đoạn 2008 - 2021, khâu chăm sóc, bảo vệ thực vật từ 55% lên 80%, khâu gieo xạ, cấy tăng từ 5% lên 65%, khâu làm đất tăng từ 75% lên 97%, khâu thu hoạch từ 15% lên 78%; khâu thu gom rơm, rạ đạt 90%. Về cây trồng, Sản xuất ngô: khâu làm đất 70 - 90%, khâu thu hoạch khoảng 20 - 30%, trồng mía 40%, chăm sóc đạt 70%, Sản xuất cà phê: Cơ giới hóa khâu tưới, chăm sóc đạt khoảng 90%.

Về lĩnh vực lâm nghiệp, có tới 70% khối lượng công việc được làm bằng thủ công, áp dụng cơ giới hóa chỉ mới được thực hiện hai khâu chặt hạ và vận chuyển, việc đưa máy móc, thiết bị vào sản xuất lâm nghiệp hầu như chưa đáp ứng được nhu cầu. Đối với lĩnh vực chăn nuôi, Chăn nuôi trâu, bò đã đầu tư máy thái cỏ, băm rơm, cây đạt 60%, sử dụng máy vắt sữa đạt 85%, nuôi gà cung cấp nước, thức ăn tự động, tạo tiểu khí hậu và thu gom trứng đạt trên 90%, xử lý môi trường đạt 55%. Đối với nuôi trồng thủy sản, máy móc, thiết bị cơ giới hóa đã ứng dụng gồm máy sục khí, máy kiểm tra nhiệt độ nước, máy thu hoạch, các máy móc cho cơ sở hạ tầng ao nuôi.

Như vậy, cả nước có khoảng 7.803 doanh nghiệp cơ khí và 271 tổ chức nghiên cứu khoa học tham gia vào quá trình sản xuất máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất nông nghiệp, Lực lượng thuần cơ khí có khoảng 538.700 người, trong đó có gần 20.000 cán bộ kỹ thuật được đào tạo chính quy, sản phẩm cơ khí do trong nước sản xuất mới đạt khoảng 33% nhu cầu thị trường, hàng triệu người dân vận hành và sử dụng máy móc, thiết bị vào sản xuất nông nghiệp; Cơ giới hóa nông nghiệp đã giải quyết khâu lao động nặng nhọc, khả năng cạnh tranh và góp phần tạo ra các sản phẩm nông nghiệp xuất khẩu hàng đầu thế giới.

Cơ giới hóa hướng tới nền nông nghiệp bền vững

Đại diện các tỉnh, thành Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) cho rằng cần phải nghiên cứu đầu tư công nghệ để chế tạo các thiết bị cơ giới đáp ứng nhu cầu “Cơ giới hóa đồng bộ hướng tới nền nông nghiệp bền vững”, sản phẩm nông nghiệp đủ năng lực cạnh tranh vươn tầm ra thế giới. Theo số liệu từ Bộ NN&PTNT, năm 2021, tốc độ tăng trưởng ngành Nông nghiệp đạt 2,9%, giá trị xuất khẩu không ngừng gia tăng, năm 2021 đạt kỷ lục 48,6 tỷ USD, 6 tháng đầu năm 2022 đạt 27,5 tỷ USD; nông sản đã xuất khẩu đến 196 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Ông Trần Thanh Nam - Thứ trưởng Bộ NN&PTNT cho biết: Chính phủ và các bộ ngành, có nhiều chủ trương, chính sách hỗ trợ phát triển cơ giới hóa trong nông nghiệp. Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quyết định số 858 về Chiến lược phát triển cơ giới hóa nông nghiệp và chế biến nông lâm thủy sản đến năm 2030, Quyết định số 68 về chính sách hỗ trợ nhằm giảm tổn thất trong nông nghiệp và hàng loạt các chính sách: Tín dụng và hỗ trợ lãi suất cho người mua máy, thiết bị nông nghiệp; miễn thuế VAT đối với việc nhập máy, thiết bị chuyên dụng cho nông nghiệp; hỗ trợ nhằm giảm tổn thất trong nông nghiệp. Điều đáng chú ý, Bộ NN&PTNT đang trình Chính phủ Nghị định về cơ giới hóa đồng bộ trong nông nghiệp làm cơ sở pháp lý để triển khai phát triển cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp thời gian tới.

Ông Nguyễn Ngọc Hẻ - Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ phát biểu tại hội thảo.

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Ngọc Hè - Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ cho biết: Trong những năm gần đây, ngành nông nghiệp cả nước nói chung và ngành nông nghiệp vùng ĐBSCL chịu tác động lớn, nơi có hơn 114.000ha đất nông nghiệp, trong đó hơn 78.000ha trồng lúa, với hệ số sử dụng đất khoảng 2,88 lần/hàng năm, với sản lượng trên 1,3 triệu tấn lúa, đã cơ giới hóa trên 95% gieo sạ, bón phân 60%, thu hoạch lúa trên 90%, Tình trạng thiếu hụt lao động trong nông nghiệp diễn ra ở nhiều nơi, đặc biệt là vào các vụ mùa, mùa thu hoạch rộ. Do đó, việc ứng dụng đồng bộ cơ giới hóa trong nông nghiệp trong giai đoạn hiện nay.

Song song đó, ảnh hưởng biến đổi khí hậu, nước biển dâng tác động rất lớn tại khu vực ĐBSCL, nông nghiệp là lĩnh vực chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất. Qua đó, phải đẩy mạnh cơ giới hóa trong nông nghiệp và phải giải quyết những nhu cầu đặt ra thúc đẩy phát triển nông nghiệp chính xác, nông nghiệp thông minh, nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp nền tảng là công nghệ 4.0, thúc đẩy canh tác nông nghiệp bền vững thông qua ứng dụng các giải pháp công nghệ tiên tiến.